نادرند کودکانی که حداقل گاه و بی گاه بد دهنی نکنند یا کلمات نامربوط و زشت به زبان نیاورند. گاهی کودکان برای نشان دادن استقلال خود به بددهنی و ناسزاگویی میپردازند. بعضی وقتها عصبانی میشوند فحش میدهند.بعضی دیگر از این کار لذت میبرند و بهعنوان تفریح بد دهنی میکنند. در اکثر موارد بیاعتنایی به چنین رفتاری (نخندیدن یا لبخند نزدن) باعث میشود در مدت کوتاهی، این مشکل رفع شود.
کلمات زشت و رکیک از ذهن ما هم میگذرد ولی ما آموختهایم خودمان را کنترل کنیم و آنها را بر زبان نیاوریم، بنابراین باید کنترل کردن خود را به کودکانمان بیاموزیم. توجه داشته باشید اصلاً و بههیچوجه راههای غیراصولی و غیراخلاقی مثل شستن دهان کودک با صابون، فلفل ریختن بر دهان کودک و … را پیشنهاد نمیکنیم و این رفتارها را منع میکنیم
الگوی خوبی باشید.
از بدو تولد کودکتان، در انتخاب کلمات و جملههایی که به کار میبرید دقت کنید. کودکان از والدینشان تقلید میکنند؛ برای آنها الگوی مناسبی باشید، طوری رفتار کنید که از کودک خودتان انتظار دارید رفتار کند. اگر شما هم فحش بدهید و ناسزا بگویید، فرزند شما هم همین کار را انجام خواهد داد. اگر شما نمیتوانید خودتان را کنترل کنید از فرزندتان چه انتظاری دارید؟
به فرزندانتان برچسب نزید، مثلاً به آنها نگویید تو لوس یا خنگ هستی، چون آنها یاد میگیرند دیگران را هم همینطور خطاب کنند و مهمتر از آن باور میکنند که لوس یا خنگ هستند؛ چرا که نزدیکترین فرد زندگی آنها یعنی شما، به آنها برچسب زدهاید و آنها بر اساس برچسب شما خودشان را قبول میکنند.
بیشازحد واکنش نشان ندهید.
توجه بیشازحد شما به این نوع رفتار کودکتان، آن ها را بیشتر ترغیب میکند. به کودکتان خیلی جدی و با صراحت بگویید که از این نوع رفتارش خوشتان نمیآید و مناسب شخصیت او نیست.
اگر بهشدت واکنش نشان دهید، چه با ترساندن و چه با خندیدن به این حرفها، ممکن است او را برای دشنام دادن انگیزه دارتر کنید. این مطلب در بچههای کوچکتر بیشتر صدق میکند چرا که آنها معنای کلماتی که به کار میبرند را اکثرا نمی دانند و از آن فقط برای جلب کردن توجه شما و دیگران استفاده میکنند.
بیخودی جیغوداد نکنید و ادای شوکه شدن را درنیاورید و کودک را حریصتر برای استفاده از این کلمات نکنید.
جایگزینهای مناسب را به کودک بیاموزید.
برای کودکتان توضیح دهید که وقتی کسی به او ناسزا میگوید، در واقع فقط یک حرف ناجور شنیده و حرف نمیتواند به فرزندتان آسیبی برساند. کودکتان را طوری آماده کنید که بتواند برخورد درستی داشته باشد. در مورد فحش با کودکتان صحبت کنید. به کودکتان بگویید که فلان فحش و فلان عبارت توهینآمیز دقیقاً چه معنایی دارد و چرا نباید از آن استفاده کند.
بهجای فحش دادن به کودکتان بیاموزید که احساساتش را بیان کند مثلاً اگر از دست کسی ناراحت است به فرد مقابل این موضوع را عنوان کند و از ناسزاگویی و فحش دادن استفاده نکند. مثلاً اگر از دست کسی عصبانی است به او نگوید (بیشعور)، بلکه علت عصبانی شدن خود را بیان کند.
به او یاد بدهید که نسبت به فحشهایی که دیگران میزنند بیاعتنا باشد و اگر نتوانست بیاعتنا باشد بتواند رفتاری را بیاموزد که به دوستانش نشان دهد که از فحش دادن آنها خوشش نمیآید. مثلاً به آنها بگوید اگر به من فحش بدی با شما بازی نمیکنم.
کودکتان را به استفاده از واژههای دیگر ترغیب کنید. کودک شما به واژههایی نیاز دارد که هنگام ناراحتی و عصبانیت بتواند از آنها استفاده کند. به آنها بگویید اشکال ندارد در ذهنش فحش بدهد ولی آن ها را نباید عملی استفاده کند. در صورت درست صحبت کردن، کودکتان را تحسین و تشویق کنید. تحسین و تشویق کردن باعث میشود کودک شما ترغیب به انجام رفتار موردنظر شما بشود.
پیامدهای منفی بد دهنی کردن را به کار بگیرید.
اگر کودکتان پس از روشهای بالا همچنان به رفتار مخرب و بد دهنی خود ادامه داد از پیامدهای منفی (به مقاله “چگونه کودک خود را تنبیه کنم؟” نگاه نمایید) زیر استفاده کنید:
- بعضی از امتیازاتی که قبل به او دادهاید را پس بگیرید تا زمانی که رفتار خودش را اصلاح کند.
- او را جریمه کنید، با هر فحش دادن میتوانید مقداری از پولتوجیبیاش را کم کنید یا به او کاری را محول کنید که برایش جذاب و دوستداشتنی نیست، مثلاً تمیز کردن اتاقش.
- از محرومیت موقت استفاده کنید، مثلاً برنامهی تلویزیونی موردعلاقهاش را نگذارید ببیند یا اجازه ندهید با دوستانش بازی کند.