بررسی رشد روانی جنسی با رشد روانی اجتماعی

بررسی رشد روانی جنسی با رشد روانی اجتماعی در شخصیت یکی از مباحث مهم در روانشناسی می‌باشد. اتفاقات 2 سال اول زندگی در رشد روانی جنسی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

حال در مطالعه رشد روانی – اجتماعی اریکسون و پیاژه به مراحل رشد در تمامی سنین برمی‌خوریم که اندکی با نظریه روانی جنسی مغایرت دارد و در این پژوهش به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم.

امروزه بررسی رشد روانی جنسی با رشد روانی اجتماعی به‌قدری مهم و وسیع است که اگر به‌درستی در کودکی رعایت و رسیدگی شود می‌توان اثرات آن را در بزرگ‌سالی به خوبی مشاهده کرد.

هر دو نظریه به سال‌های اولیه زندگی تأکید دارند با این تفاوت که رشد روانی اجتماعی به تمامی سال‌های رشد اشاره دارد. در این پژوهش به نقد و برسی این دو نظریه می‌پردازیم.

زیگموند فروید (Sigmund Freud) معتقد بود که اختلال‌های روان‌رنجوری که بیمارانش از خود نشان می‌دادند از تجارب دوره کودکی آن‌ها سرچشمه گرفته است.

فروید تجربیات کودکی را به‌قدری مهم می­‌دانست که گفت، شخصیت فرد بزرگ‌سال در پنج‌سالگی به طور محکم شکل می‌گیرد و متبلور می­‌شود.

فروید به تعارض‌های جنسی نیرومند در طفل و کودک خردسال پی برد، تعارض‌هایی که به نظر می‌­رسید بر نواحی خاص بدن متمرکز هستند.

وی متوجه شد که در سنین مختلف، هر یک از نواحی بدن از نظر مرکز تعارض، اهمیت بیشتری کسب می‌کند. او از این مشاهدات نظریه مراحل رشد روانی- جنسی را به دست آورد.

در بررسی رشد روانی جنسی با رشد روانی اجتماعی ، فروید متقاعد شد که اختلال‌های روان‌رنجوری که بیمارانش از خود نشان می‌دادند از تجارب دوره کودکی آن‌ها سرچشمه گرفته است.

مرحله دهانی از تولد تا دومین سال زندگی ادامه دارد. در این مرحله تحریک دهان مانند مکیدن، گاز گرفتن و … نخستین منبع ارضای شهوانی است.

ارضای نامناسب در این مرحله ممکن است یک شخصیت دهانی را به وجود بیاورد؛ که در این صورت فرد به خوردن، بوسیدن و سیگار کشیدن علاقه وافر دارد.

در مرحله مقعدی کودک از تحریک منطقه مقعدی لذت می‌برد. در این مرحله کودک آداب توالت رفتن را می‌آموزد. تعارض در این مرحله می‌تواند به پرورش یک بزرگ‌سال مقعدی – دفعی که شخصی است کثیف و ولخرج و گزافه‌گو، یا به بزرگ‌سال مقعدی – ضیطی که بیش از اندازه منظم و مرتب، تمیز و وسواسی است منجر شود.

در مرحله آلتی کودک به کاوش کردن و دست‌کاری اندام‌های تناسلی خود و همبازی‌هایش علاقه وافری نشان می‌دهد. کودک درباره تولد و اینکه چرا پسرها آلت مردی دارند و دخترها ندارند کنجکاو می‌شوند. در این مرحله عقده الکترا و ادیپ شکل می‌گیرد.

مرحله تناسلی آخرین مرحله رشد روانی – جنسی است. نوجوان باید از تحریم‌ها و موارد نهی شده جامعه که در رابطه با ابزار جنسی وجود دارد پیروی کند. این تعارض‌ها به‌وسیله والایش به حداقل خود می‌رسد.

در بررسی رشد روانی جنسی با رشد روانی اجتماعی ، اریکسون رشد شخصیت را به هشت مرحله روانی – اجتماعی تقسیم کرد. چهار مرحله اول شبیه چهار مرحله اول فروید هستند.

تفاوت اصلی بین نظریه‌های آن‌ها در این است که اریکسون بر همبسته‌های روانی – اجتماعی تأکید دارد، در حالی که فروید بر عوامل زیستی تأکید داشت.

اریکسون معتقد بود که هیچ مادری به طور کامل با نیازهای بچه هماهنگ نیست و عوامل مختلفی را در پاسخ‌دهی مادر تأثیرگذار می‌دانست و اعتماد کودک در این مرحله شکل می‌گیرد.

پیاژه هم نقش محیط را در رشد شخصیت مهم می‌دانست و او به‌جای آنکه کودک را پذیره نافعال مقتضیات رشد زیستی به محرک‌های تحمیل‌شده از بیرون بداند، او را در این فرایند بیش‌تر مشارکت‌کننده بی‌فعال می‌دانست.

پیاژه کودکان را به‌عنوان دانشمندان محققی می‌دید که با اشیاء و رویدادهای محیطشان دست به تجربه می‌زنند تا ببینند چه اتفاقی می‌افتد.

یکی از خدمات ماندگار دیدگاه روان‌کاوی، توانایی آن در به تصویر کشیدن ماهیت شخصیت در طول هر دوره از رشد است.

با اینکه دل‌مشغولی فروید به هدایت کردن سایق‌های زیستی و بی‌توجهی او به تجربیات مهم بعد از نوباوگی شدید مورد انتقاد قرار گرفت اما خطوط کلی نظریه او پذیرفته شد و بعدها گسترش یافتند که بانفوذترین آن نظریه روانی اجتماعی بود.

در بررسی رشد روانی جنسی با رشد روانی اجتماعی ، فروید در نظریه رشد روانی – زیستی به عوامل وراثت و زیستی خیلی تأکید داشت. (اندام‌های مختلف بدن) ولی اریکسون در نظریه روانی اجتماعی دید کلی‌تر از فروید داشت و عوامل اجتماع و محیط را دخیل در رشد شخصیت می‌دانست.