دوران نامزدی

دوران نامزدی وعده‌ی ازدواج هم نامیده می‌شود. نامزدی قراردادی است که به موجب آن، طرفین توافق می‌کنند در آینده باهم ازدواج کنند.

تفاوت دوران آشنایی با دوران نامزدی در همین توافق است. در دوران آشنایی، هیچ‌کدام از افراد تعهدی برای ازدواج با دیگری ندارند.

هرچند در دوره آشنایی افراد به قصد ازدواج باهم ارتباط دارند و باهم آشنا می‌شوند، اما این بدین معنی نیست که الزاماً در پایان آشنایی به یکدیگر وعده‌ی ازدواج دهند و باهم نامزد شوند.

زمانی که هر دو نفر به قدری باهم آشنا شدند که تصمیم به ازدواج گرفتند، از آن زمان تا زمان عقد رسمی، دوران نامزدی محسوب می‌شود.

تعریف نامزدی

مردم از دوران نامزدی تعاریف متفاوتی دارند. برخی فاصله‌ی عقد و عروسی را دوران نامزدی محسوب می‌کنند. برخی دیگر زمان بعد از عقد تا هنگامی‌که به خانه مشترک بروند را دوره نامزدی می‌گویند و بسیاری دیگر، زمان قبل از عقد را دوره نامزدی می‌دانند.

تعریف درست دوره‌ی نامزدی به این تعریف نزدیک است. دوران نامزدی از نظر ما به دوره‌ای از زمان می‌گویند که با وعده‌ی ازدواج شروع می‌شود و با عقد رسمی پایان می‌گیرد و حداقل خانواده‌ی اصلی دختر و پسر از آن آگاه هستند. شروع نامزدی می‌تواند با در دست کردن حلقه و احتمالاً یک جشن کوچک همراه باشد.

دوران نامزدی و دوران آشنایی در سه حوزه با یکدیگر تفاوت دارند، این سه حوزه عبارت‌اند از:

الف. تعهد

ب. قرارداد اجتماعی

ج. نظارت اجتماعی

پس از اینکه افراد به یکدیگر قول ازدواج دادند و دوران نامزدی را آغاز کردند، تعهد آن‌ها به یکدیگر و حساسیت آن‌ها نسبت به تعهد فرد مقابل افزایش پیدا می‌کند.

در این دوران لازم است که وفاداری و تعهد فرد مقابل برای دیگری ثابت شود. در صورتی که در این تعهد و وفاداری خللی وارد شود، طبیعی است که ارتباط رو به ویرانی حرکت خواهد کرد. البته ممکن است رابطه ویران نشود، اما حتماً جای پا و اثر خود را برای همیشه در ذهن فرد مقابل خواهد گذاشت.

نامزدی یک قرارداد اجتماعی است. نامزدی از طرف اجتماع و خانواده‌ها پذیرفته شده است و به همین دلیل از قانون‌مندی‌های یک قرارداد اجتماعی تبعیت می‌کند.

قرارداد اجتماعی، طرفین را ملزم به پذیرش شرایط جدید می‌کند و در صورتی که یکی از طرفین نابهنجاری کند، مورد سرزنش اجتماع قرار خواهد گرفت. در هنگام عقد یک قرارداد اجتماعی، معمولاً افرادی از طرف اجتماع به عنوان شاهد حضور دارند.

این قرارداد معمولاً به طور خصوصی و دو نفره به انجام نمی‌رسد، بلکه جمعی از اجتماع حضور دارند و بر آن گواه و شاهد هستند؛ بنابراین به رابطه دوستی دختر و پسری که به یکدیگر وعده‌ی ازدواج هم داده‌اند، نمی‌توان به‌تنهایی نام نامزدی گذاشت.

لازم است که حداقل خانواده‌های دو طرف، نامزدی دختر و پسر را قبول کنند و آن را بپذیرند. در صورت عدم آگاهی یا عدم پذیرش خانواده‌های دختر و پسر شرایط قرارداد اجتماعی مهیا نیست و نمی‌توان آن را نامزدی دانست.

هر قرارداد اجتماعی در خود نوعی نظارت را نیز به همراه دارد. دوران نامزدی نیز خالی از نظارت اجتماعی نیست. ناظر این دوره همان افرادی هستند که از نامزدی باخبرند؛ به‌خصوص پدر و مادر دختر و پسر. در این دوره از جهت حد و حدود ارتباط، رابطه‌ی جنسی و ورود به خانواده‌ی نامزد، نظارت‌هایی براساس توافقی که شده است انجام می‌گیرد.

بسیاری از این توافق‌های اجتماعی نانوشته است و انتظار می‌رود که فرد و خانواده‌ی او آن‌ها را بدانند و رعایت کنند. در صورتی که رسم و رسومات اجتماعی (توافق‌های اجتماعی) نادیده انگاشته شود، فرد مقابل به خود حق می‌دهد که واکنش نشان دهد.

لازم است که نامزدی از دریچه یک قرارداد اجتماعی نگریسته شود. این قرارداد اجتماعی در واقع پیش‌نویس یک قرارداد مهم‌تر و حیاتی‌تر است که همان قرارداد ازدواج باشد.

دوران نامزدی یک دوره‌ی حد واسط است که فرد را آماده‌ی ورود به زندگی مشترک می‌کند. در این دوره ارتباط نامزدها با یکدیگر بیشتر می‌شود و در این ارتباط بیشتر، شناخت افراد از یکدیگر عمق پیدا می‌کند.

در دوران نامزدی، خانواده و دوستان فرد وارد رابطه می‌شوند و فرد قبل از ازدواج می‌تواند با آن‌ها آشنا شود. شناخت شبکه‌ی ارتباطی نامزد، شناخت خانواده‌ی نامزد و شناخت دوستان نامزد و بیرون رفتن با او این فرصت را فراهم می‌کند تا ما بتوانیم شناخت‌های قبلی خود را بازنگری کنیم، بتوانیم آینده‌ی خود را تا حدودی ببینیم و برای زندگی مشترک آماده شویم.

همان‌گونه که مردم می‌گویند، مشت نمونه خروار است. دوره نامزدی هم تا حدودی نمونه‌ی دوران بلندمدت زندگی مشترک است.

همان‌طور که می‌دانید؛ دانشمندان در تحقیقات علمی برای اینکه به نتیجه برسند، ابتدا فرضیه‌های خود را در یک نمونه آزمایش می‌کنند و بعد نتیجه را به‌کل آن موقعیت تعمیم می‌دهند.

اگر قبل از ازدواج ماهم از نامزد خود فرضیه‌ها یا شناخت‌هایی داشته باشیم و بخواهیم درستی و نادرستی این شناخت‌ها را مورد آزمایش قرار دهیم، به دو صورت می‌توانیم عمل کنیم.

یکی اینکه وارد زندگی شویم و در زندگی مشترک خود فرضیه‌ها و شناخت‌های خود را بیازماییم. ولی در آن زمان نتیجه‌ی آن شناخت‌ها به ما قدرت انتخاب نمی‌دهد، چرا که قادر به تغییر جدی نخواهیم بود؛ اما اگر یک نمونه و یک فرصت محدود برای تجربه و آزمون داشته باشیم، نتایج ما کاربرد خواهد داشت.

اگر فرضیه‌ی شما این باشد که مرد مورد نظر شما یا خانم مورد نظر شما خانواده‌ی خوبی دارد، آیا نباید این فرضیه آزموده شود؟

دوره‌ی نامزدی فرصتی فراهم می‌کند که این فرضیه‌ها و این‌گونه شناخت‌ها درستی و نادرستی خود را تا حدودی نشان دهند. در این دوره ما این فرصت را خواهیم داشت که با نمونه‌ای از زندگی مشترک و زندگی آینده‌ی خود روبرو شویم و شناخت‌ها و تصورات خود را اصلاح کنیم؛ به درستی یا نادرستی آن‌ها پی ببریم و در عین حال این فرصت و امکان را هم داریم که قبل از آسیب جدی از ارتباط دور شویم.

در صورتی که در دوران نامزدی مرد و زن متوجه شوند که برای هم مناسب نیستند، بهترین کار این است که قبل از وقوع عقد، وعده‌ی ازدواج را برهم زنند.

از طرف دیگر، از آنجا که ازدواج تغییر و انتقال دشواری است و تغییرات جدی در زندگی ایجاد می‌کند، لازم است که این تغییر به‌مرور زمان و به آهستگی انجام شود.

وجود دوران نامزدی امکان این روند را فراهم می‌کند. در دوران نامزدی هردو طرف در عین حال که به شناخت بیشتری نسبت به هم‌دست پیدا می‌کنند، خود را آماده‌ی زندگی مشترک می‌کنند.

سه کارکرد عمده دوران نامزدی عبارت‌اند از:

1. عمیق‌تر شدن آشنایی
2. آمادگی برای ورود به زندگی مشترک
3. پذیرفتن نامزد به‌عنوان همسر و قطعیت در تصمیم‌گیری

عمیق‌تر شدن آشنایی

دوران نامزدی این فرصت را فراهم می‌کند که نه‌تنها فرد مقابل را بهتر بشناسیم، بلکه خانواده و شبکه‌ی دوستان و ارتباط‌های او را نیز بهتر بشناسیم.

در زمان نامزدی ما این امکان را داریم که وارد خانواده‌ی فرد شویم، روابط خانوادگی و اعضای خانواده‌ی او را بشناسیم، به نحوه‌ی برخورد آن‌ها با یکدیگر و با خود تا حدودی پی ببریم، با دوستان نامزد خود آشنا شویم و ارتباطات نامزد خود را تا حدودی بهتر بشناسیم.

در این زمان رفتارها، عقاید و برخوردهای نامزدمان را می‌بینیم و نسبت به آن شناخت بیشتری به دست می‌آوریم.

علائم هشداردهنده، بیشتر در معرض دید ما قرار می‌گیرند و ما می‌توانیم با شناخت بیشتر وارد ازدواج شویم. مهم این است که به هشداردهنده‌های ازدواج توجه داشته باشیم؛ و بدانیم که جدایی در زمان نامزدی بسیار بهتر از جدایی در زمان‌های دیگر است.

باید توجه داشت که اگر در دوران نامزدی درباره‌ی انتخاب خود تردید داشتید و یا احساس کردید که با نامزد خود نمی‌توانید زندگی خوبی داشته باشید، هرگز نباید از این تردید و احساس به‌آسانی گذشت.

باید آن‌ها را جدی بگیرید و به بررسی اندیشه‌ها و تردیدهای خود بپردازید. ازدواج را کمی به تأخیر اندازید و از کمک متخصص و مشاور ازدواج بهره ببرید. به یاد داشته باشید که نامزدی به همین منظور طراحی شده است و فلسفه‌ی وجودی آن کاهش ازدواج ناموفق است.

جدایی در زمان نامزدی به‌مراتب بهتر از طلاق است، خصوصاً که بچه‌ای نیز در میان باشد. در دوره‌ی نامزدی هیچ‌گاه نباید فکر کرد که همه چیز تمام شده است، بلکه در دوران نامزدی همه چیز نیمه‌تمام است و به همین دلیل راحت‌تر می‌توان بسیاری از آنچه را که بعدها باید با سختی و مرارت به انجام رسانید، انجام داد.

آمادگی برای ورود به زندگی مشترک

زندگی مشترک نیاز به یکسری آمادگی‌هایی دارد. به غیر از آمادگی اقتصادی، آمادگی عاطفی و فکری نیز لازم است. فردی که برای حداقل ۲۰ سال با خانواده‌ی خود زندگی کرده، برای اینکه بتواند از آن‌ها جدا شود و تمام اوقات خود را با فردی دیگر بگذراند، حقیقتاً نیاز به‌تدریج زمانی دارد. فرایند نامزدی امکان این تدریج زمانی را برای جدایی از خانواده‌ی اصلی و پیوستن به نامزد ایجاد می‌کند.

او در زندگی مشترک روابط با دوستان و خانواده‌ی همسر یکی از الزامات است و افراد در صورتی که دوره‌ی نامزدی را تجربه کنند، به ناگهان وارد چنین ارتباطاتی نخواهند شد.

دوران نامزدی این امکان را فراهم می‌کند که فرد به‌تدریج با خانواده و دوستان نامزد و همسر آینده خود آشنا شود.

گذران تمام‌وقت با همسر در ابتدای زندگی مشترک هرچند دلپذیر می‌نماید، اما می‌تواند برای هر دو نفر سخت باشد. نامزدی این امکان را فراهم می‌کند که زمان بیشتری را با نامزد خود باشیم و برای همیشه باهم بودن، آماده شویم.

پذیرفتن نامزد به‌عنوان همسر و قطعیت در تصمیم‌گیری

در دوران نامزدی فرد این فرصت را دارد که تصمیم خود را بازنگری کند. با شناخت بیشتری که نسبت به نامزد خود پیدا می‌کنیم به درستی و نادرستی انتخاب خود بهتر پی خواهیم برد و در صورتی که تصمیم درستی گرفته باشیم، طبیعت با اطمینان بیشتری آن را پی خواهیم گرفت؛ اما اگر احیاناً متوجه شویم که انتخاب ما انتخاب درستی نبوده است، این فرصت وجود دارد که بدون آسیب جدی از یکدیگر جدا شویم.

بنابراین نامزدی این امکان را فراهم می‌کند که انتخاب همسر در دو مرحله اتفاق بیفتد. مرحله‌ی اول ابتدای نامزدی است که افراد به یکدیگر قول ازدواج می‌دهند و باهم نامزد می‌شوند و مرحله‌ی بعدی در پایان دوران نامزدی است که افراد تصمیم به عقد رسمی می‌گیرند.

به نامزدها این حق هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ عرفی داده شده است که در صورتی که به هر دلیلی نخواستند با یکدیگر ازدواج کنند، از هم جدا شوند.

کتاب ازدواج (آموزش پیش از ازدواج)؛ نوشته مهدی میرمحمد صادقی