رولو می

کی یرکگارد معتقد بود زندگی هر فرد هستی مجزایی بامعنی خاص خودش است. ازنظر کی‌یرکگارد ذهنیت واقعی بود، یعنی عقاید فرد واقعیت آن فرد را تعیین می‌کنند. می در سال 1967 خاطرنشان ساخت که انسان‌ها هم مفعول و هم فاعل را تجربه هستند. 

ما از این نظر مفعول هستیم که به‌صورت مادی وجود داریم، بنابراین چیزها برای ما اتفاق می‌افتند. ما به‌عنوان مفعول از سایر اشیای مادی که علوم طبیعی آن‌ها را مطالعه می‌کنند، متمایز نیستیم. روش‌های سنتی علم، انسان‌ها را به‌صورت مفعول مطالعه می‌کنند. فرض بر این است که رفتار انسان به همان شیوه‌ای ایجاد می‌شود که رفتار هر شی‌ء مادی ایجادشده است. 

اما علاوه بر مفعول بودن، فاعل نیز هستیم؛ یعنی ما صرفاً از تجربه برخوردار نیستیم. ما تجربه خود را تعبیر می‌کنیم، ارزشیابی می‌کنیم و در مورد آن تصمیم می‌گیریم. ما به تجربه خود معنی می‌دهیم. این جنبه دوگانه ماهیت انسان که می آن را وضعیت دشوار انسان نامید، انسان‌ها را در جهان منحصربه‌فرد می‌کند. منظور می از وضعیت دشوار مسئله حل نشدنی نبود، بلکه تناقض وجود انسان بود.

می مانند سایر وجودنگرها معتقد بود مهم‌ترین واقعیت در مورد انسان‌ها این است که آن‌ها آزاد هستند؛ اما همان‌گونه که شاهد بودیم آزادی، زندگی آسوده به بار نمی‌آورد. آزادی با خود مسئولیت، عدم اطمینان و بنابراین، اضطراب به همراه دارد. 

آدم اصیل برای پذیرفتن کامل زندگی و رسیدن به توان کامل خود، آزادی را به کار می‌گیرد. به کار بردن آزادی به معنی فراتر رفتن ازآنچه فرد قبلاً بوده، نادیده گرفتن انتظارات از رفتار فرد دیگر که دیگران تحمیل می‌کنند و عمل کردن برخلاف سنت‌ها، آداب‌ورسوم یا میثاق‌هاست. 

همه این‌ها موجب اضطراب می‌شوند، اما این اضطراب بهنجار و سالم است، زیرابه رشد شخصی منجر می‌شود.  اضطراب روان رنجور به رشد شخصی منجر نمی‌شود، زیرا از ترس از آزادی ناشی می‌شود. کسی که دچار اضطراب روان رنجور می‌شود زندگی خود را به صورتی می‌گذراند که آزادی شخصی کاهش می‌دهد یا از بین می‌برد. چنین فردی از سنت، عقاید تعصب‌آمیز مذهبی، انتظارات دیگران یا هر چیز دیگری که نیاز او را به تصمیم‌گیری‌های کاهش می‌دهد، پیروی می‌کند. 

کی‌یرکگارد این وضعیت را روان رنجور خفه نامید. او با خود واقعی خویش بیگانه شده است. بیگانگی با خود زمانی روی می‌دهد که افراد به‌جای ارزش‌هایی که شخصاً کسب کرده‌اند، ارزش‌های تحمیل‌شده توسط جامعه را بپذیرند. 

بیگانگی با خود نه‌تنها به احساس گناه، بلکه به بی‌تفاوتی و ناامیدی منجر می‌شود. جنبه‌های ترسناک آزادی انسان و شیوه‌های مختلفی که افراد می‌کوشند از آزادی خود بگریزند، در کتاب کلاسیک گریز از آزادی اریک فروم بحث شده است. 

به عقیده کی‌یرکگارد، می و اکثر وجودنگرهای دیگر، ما می‌توانیم آزادی خود را به‌کارگیریم و اضطراب بهنجار را تجربه کنیم یا اینکه آن را به کار نبریم و احساس گناه کنیم. بدیهی است که انسان برای تلاش کردن در جهت خودآگاهی، پختگی، آزادی و مسئولیت بیشتر و گرایش او به بچه ماندن و چسبیدن به محافظت والدین یا جانشین‌های والدین در تعارض می‌ماند. 

می معتقد بود اسطوره‌ها وسیله مهمی برای انسان‌ها در جهت تأمین کردن معنی زندگی در اختیار می‌گذارند. آن‌ها الگوهای داستانی هستند که به وجود ما اهمیت می‌دهند. چون اسطوره نوعی داستان است نظر می درباره اینکه زندگی ثمربخش به اسطوره‌های ثمربخش بستگی دارد، به‌وسیله قصه درمانی که اخیراً به وجود آمده تائید شده است. 

قصه درمانی قصه‌هایی را که افراد با آن‌ها زندگی کرده و آن‌ها را درک می‌کنند و اثربخشی این قصه‌ها را بررسی می‌کند. می نیز مانند نیچه، فروید و یونگ معتقد بود گرایش‌های مثبت و منفی در همه انسان‌ها وجود دارند و تنش بین آن‌ها منبع اصلی خلاقیت است. 

ازنظر می اسطوره‌ها سه وظیفه اصلی دارند، آن‌ها احساس هویت می‌بخشند، درک اجتماعی تأمین می‌کنند، از ارزش‌های اخلاقی ما حمایت می‌کنند و وسیله‌ای را برای پرداختن به امور اسرارآمیز و آفرینش در اختیار می‌گذارند. ازنظر او بهترین اسطوره‌ها آن‌هایی هستند که احساس خویشاوندی را در بین انسان‌ها ترغیب می‌کنند.

می برخلاف شماری از متفکران وجودی با بررسی علمی انسان مخالف نبود، اما او با به‌کارگیری روش‌های علوم طبیعی برای مطالعه انسان مخالف بود. از نگاه او این روش‌ها ویژگی‌هایی را که منحصر به انسان هستند را نادیده می‌گیرند. در عوض می به وجود آوردن علم تازه‌ای را پیشنهاد کرد که اختصاصاً برای مطالعه انسان‌ها طراحی‌شده باشد.   

برخی از کتاب‌های رولو می که به فارسی ترجمه شده است عبارت است از:

• عشق و اراده
• شجاعت خلاقیت
• انسان در جستجوی خویشتن
• کشف وجود
• آزادی و سونوشت

کتاب‌های دیگر رولو می در زیر آمده است:

• Love And Will ترجمه شده است
• The Meaning Of Anxiety
• The Courage To Create ترجمه شده است
• Man’s Search for Himself Man ترجمه شده است
• The discovery of being ترجمه شده است
• Freedom and destiny ترجمه شده است
• Power and Innocence
• The art of counseling
• Paulus-Tillich As Spiritual Teacher
• My quest for beauty
• The Psychology of Existence: An Integrative, Clinical Perspective
• Symbolism in religion and literature