چگونه کودک خود را تنبیه کنم؟ – همه‌ی والدین در مورد تنبیه، عقاید شخصی بخصوصی دارند و از آن به عنوان یک روش آموزشی مناسب برای کودکشان استفاده می‌کنند. ممکن است بارها با خود گفته باشید اگر می‌توانستیم کودکمان را فقط با استفاده از روش‌های مثبت تربیت کنیم، عالی می‌شد؛ اما نمی‌توانیم؛ برای آموختن الگوهای رفتاری مناسب، هم روش‌های مثبت و هم منفی لازم هستند. روش‌های منفی می‌آموزند که چه کاری را نباید انجام داد، اما نمی‌آموزند که چگونه باید رفتار کرد. ما قصد نداریم تنبیه را بپذیریم یا رد کنیم؛ بلکه می‌خواهیم روش‌های درست آن را بیاموزیم تا هنگامی که تنبیه به عنوان یک روش تربیتی ضروری بود، تأثیر بیشتری داشته باشد. به علاوه، تنبیه زمانی مؤثر است که موقتی باشد؛ چون وقتی از یک تنبیه به دفعات زیاد استفاده شود، تأثیرش را از دست می‌دهد؛ اما از آنجایی‌که گاهی اوقات تنبیه به عنوان یک روش تربیتی لازم می‌شود، ممکن است این پرسش به وجود آید که: چه وقت و چگونه می‌توان از تنبیه استفاده کرد؟ ما این اصول را پیشنهاد می‌کنیم: تنبیه فقط هنگامی مؤثر است که رفتار نامناسب را کاهش دهد. تنبیه بدنی، ایجاد محدودیت، گرفتن اسباب‌بازی‌ها یا امتیازات در صورتی تنبیه تلقی می‌شود که مؤثر واقع شوند. مثلاً کودکی برای تنبیه شدن به اتاق فرستاده می‌شود. او در آنجا با اسباب‌بازی‌هایش خود را سرگرم می‌کند و وقتی مادرش به او گفت می‌تواند از اتاق بیرون آید، در حال بازی موردعلاقه‌اش بود و حتی فراموش کرده بود تنبیه شده است. به علاوه وقتی از اتاق بیرون آمد، رفتار نامناسب خود را ادامه داد. پس نصیحت ما این است که نتایج تنبیه را بررسی کنید. اگر تأثیری در رفتار کودک خود مشاهده نکردید، تکرار آن تنبیه سودی ندارد و باید از روش دیگری استفاده کنید.
وقتی تنبیه را به عنوان یک روش انتخاب می‌کنید، باید به کودک آموزش نیز بدهید؛ تنبیه به تنهایی رفتار خوب را به کودک نمی‌آموزد. به طور مثال اگر کودکتان را به خاطر دویدن به سمت خیابان تنبیه کردید، سپس روش عبور از خیابان را به او آموزش دهید؛ و در نهایت به خاطر منتظر ماندن کنار خیابان یا عبور محتاطانه از خیابان، او را تحسین کنید. با این روش تأثیر تنبیه بیشتر خواهد شد. تنبیه، درست بلافاصله بعد از رفتار ناپسند کودک باید انجام شود. پس صبر نکنید تا (بابا بیاد خونه). با ایجاد فاصله بین رفتار نامناسب و تنبیه، ممکن است کودک نتواند ارتباط تنبیه را با عمل ناپسندش درک کند و تنبیه تأثیر خود را از دست می‌دهد. اگر بیش‌ازحد از تنبیه استفاده کنید، کودک شما به آن عادت خواهد کرد و تنبیه تأثیر خود را از دست خواهد داد. تنبیه مؤثر نه تنها یک تنبیه بدون وقفه است، بلکه تنبیهی است که برای کودک قابل پیش‌بینی باشد. به این منظور که تنبیه باید در تمام مواقعی که آن رفتار ناپسند سر میزند، انجام شود. اگر به کودک خود گفته‌اید در صورت پرت کردن عروسکش، آن را از او می‌گیرید، با هر بار پرت کردن کودک به وعده‌ی خود عمل کنید. کودک را به تنبیهی که آن را انجام نمی‌دهید، تهدید نکنید. تا قبل از اینکه در مقابل او واکنش نشان نداده‌اید، دومین، سومین و دوازدهمین فرصت را به او ندهید. همیشه به حرفی که می‌زنید عمل کنید و چیزی را که گفتید جدی بگیرید. تهدیدهای پوچ و ناپایدار، به رفتارهای نادرستی می‌انجامند و کودک در برابر تغییر مقاومت می‌کند. هدف از تنبیه، اصلاح رفتار کودک است. پس باید به او فرصت بدهید تا آموخته‌هایش را نشان دهد؛ بنابراین بهتر است بازه زمانی طولانی برای تنبیه در نظر نگیرید. مثلاً کودکی را در نظر بگیرید که تا دیر وقت بیرون مشغول بازی باشد و خودش را به موقع به میز شام نرساند. شما او را تنبیه می‌کنید که تا یک ماه اجازه بیرون رفتن برای بازی با دوستانش را ندارد. این یک ماه برای کودک بسیار رنج‌آور است و ممکن است پنهانی از خانه خارج شود و نمی‌تواند به شما نشان دهد که به موقع حاضر شدن سر میز شام را آموخته است؛ اما اگر ۲ روز این تنبیه را برای او در نظر بگیرید، روز سوم این فرصت را دارد تا اصلاح رفتارش را نشان دهد و اعتماد شما را جلب کند. ما به عنوان یک اصل، تنبیه بدنی را توصیه نمی‌کنیم؛ اما موارد استثنایی نیز وجود دارد. برای نمونه اگر کودک دوساله شما می‌خواهد یک سوزن را داخل پریز برق فرو کند، ممکن است فریاد بزنید (نکن!) و بعد بلافاصله سوزن را از او بگیرید و با دست ضربه کوچکی به پشت دستش بزنید. برای یک بچه کوچک، این روش بسیار مناسب‌تر از یک نطق بی‌سروته درباره خطرات الکتریسیته است. هرگز هنگام عصبانیت از تنبیه بدنی استفاده نکنید. عملی که در حین عصبانیت از جانب شما والدین رخ می‌دهد باید عملی مختصر و کنترل شده و هدفمند باشد. ما معتقدیم که تنبیه بدنی باید در حد یک ضربه کوچک به پشت دست یا به کفل کودک باشد، آن هم با کف دست. هر تنبیهی بیش از این، می‌تواند خطرناک و زیان‌بار باشد. هرگز برای تنبیه از ترکه، کمربند، خط کش یا امثال آن استفاده نکنید. سعی کنید به جای تنبیه بدنی از روش‌های دیگر مثل محروم کردن موقتی، محدود کردن و گرفتن برخی امتیازات استفاده کنید. یادتان باشد، همان‌طور که قبل‌تر اشاره کردیم، بهترین روش‌های تربیتی عبارت‌اند از: روش‌هایی مثبت و منفی که برای تغییر یک رفتار، طراحی و اجراشده‌اند.
