ذهن انسان برای مقابله با تهدیدهای بیرونی و درونی دارای انواع مکانیزم‌های دفاعی که این مکانیزم‌ها در سطح بالا منجر به آرامش، سازگاری و سلامت روحی انسان می‌شود و در سطوح پایین منجر به آسیب‌پذیری روانی بیشتر فرد خواهد شد.
در این مقاله سعی بر این داریم که به بررسی ویروس کرونا (Coronavirus) در فرهنگ ایرانی بپردازیم و ببینیم که واکنش‌های روانی مردم ما در طول شیوع این بیماری در ایران به چه نحوی بوده است.
در فرهنگ ما و با توجه به رفتارها و صحبت‌های مردم به‌خصوص در فضای مجازی شاهد مکانیزم‌های روانی فعالی بودیم که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
یکی از مکانیزم‌های دفاعی که مردم ایران این روزها در برابر ویروس کرونا از آن استفاده می‌کنند مکانیزم فرونشانی است.
فرونشانی یعنی مردم افکار و احساسات خود را در مورد اضطراب ناشی از شیوع ویروس کرونا در جامعه و حتی امکان ابتلای خودشان به آن را در سطح هشیار و به‌صورت ارادی نادیده می‌گیرند به‌عنوان مثال در سطح رفتاری در جامعه و فضای مجازی مردمی را دیده‌اید که توجهی به شیوع این بیماری خطرناک ندارند و مثل سابق به زندگی گذشته‌ی خود ادامه می‌دهند.
واکنش روانی دیگری که این روزها بین مردم شایع می‌باشد، مکانیزم روانی انکار است در این مکانیزم مردم واقعیت شیوع کرونا را نمی‌پذیرند و آن را نفی می‌کنند، مثلاً در جامعه افرادی را مشاهده کرده‌اید که احساس می‌کنند آن‌ها مصون از بیماری هستند و به بیماری مبتلا نمی‌شوند.
یکی از مکانیزم‌های دفاعی دیگر که این روزها در سطح جامعه مشاهده می‌کنیم مکانیزم واپس روی است در این مکانیزم مردم رفتارهای کودکانه و حمایت‌جویانه از خود نشان می‌دهند و برای مصون ماند از این بیماری به مکان‌های مذهبی و یا مکان‌هایی می‌روند که آنجا را نقطه‌ی امنی برای خود می‌دانند که در آن نقطه‌ی امن از این بیماری در امان‌اند.
یک مکانیزم دیگر مکانیزم دلیل‌تراشی است که این روزها مردم فراوان از آن استفاده می‌کنند به‌عنوان مثال افراد برای رعایت نکردن اصول بهداشتی برای خود استدلال‌های منطقی و پذیرفتنی می‌سازند تا آن جنبه از رفتار غلط خود را توجیه منطقی کنند به‌عنوان مثال فردی که ماسک به‌صورت خود نمی‌زند و یا دستکش در دست خودش نمی‌کند در مکان‌های عمومی و می‌گوید این ویروس آنقدر قوی و میزان شیوع بالایی دارد که استفاده از این لوازم بهداشتی نیز افاقه‌ای نخواهد کرد.
مکانیزم روانی دیگری که می‌خواهیم درباره‌ی آن با شما صحبت کنیم مکانیزم باطل‌سازی می‌باشد در این مکانیزم مثلاً فردی افراد دیگر را بغل کرده یا بوسیده و یا در اماکن عمومی دستش را به میله‌ها مالیده حالا برای جو گیری از مبتلا نشدن به کرونا به‌طور مکرر و پشت سر هم دست‌هایش را می‌شوید تا مبادا به کرونا مبتلا نشود.
مکانیزم دفاعی دیگری که به دلیل کم آگاهی مردم در حال فراگیر شدن می‌باشد مکانیزم پیش‌بینی است، در این مکانیزم افراد رویدادهای احتمالی آینده را پیش‌بینی می‌کنند مثلاً مردم پیش‌بینی می‌کنند به علت همه‌گیر شدن ویروس احتمالاً قحطی خواهد آمد و از الآن لوازم بهداشتی و غذایی خود را انبار می‌کنند تا بعداً گرفتار قحطی نشوند.
مکانیزم شوخ‌طبعی را بیشتر در فضای مجازی مشاهده می‌کنیم مردم ما سعی می‌کنند با تأکید بر جنبه‌های طنزگونه ویروس کرونا و پدیده‌ها و اخبار ناشی از آن آگاهی خود را از جنبه‌های جدی و استرس‌زای ویروس منحرف کنند.
یکی از مکانیزم‌هایی که به خاطر شایع شدن ترس در جامعه روزبه‌روز بیشتر می‌شود جسمانی کردن است مردم به خاطر ترس و اضطراب ناشی از ویروس کرونا احساس می‌کنند که علائم این ویروس را دارند و به آن مبتلا شده‌اند اما آگاه نیستند که به خاطر اضطراب ناشی از این پدیده است که دچار جنین حالت‌های جسمی‌ای می‌شوند.
مکانیزم همه توانی در افراد خاصی وجود دارد که احساس می‌کنند قدرت مطلق هستند و به این ویروس مبتلا نخواهند شد.
امیدوارم بامطالعه این مقاله آگاه‌تر بشویم نسبت به مکانیزم‌های دفاعی غلطی که داریم برای مقابل با تهدید کرونا.
