اختلال اعتیاد به اینترنت (Internet addiction disorder) تحت تأثیر عوامل مختلفی است. برخی از این عوامل عبارت‌اند از سازگاری، سهولت استفاده از آن، ادراک سودمندی، نفوذ همسالان و دیگران، نفوذ مافوق‌ها، خود کارآمدی، منبع تسهیل شرایط، فناوری تسهیل‌گر شرایط که هر کدام از این عوامل بر نگرش‌ها، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک‌شده وی اثر گذارده و قصد انجام رفتار و سپس انجام رفتار شکل می‌گیرد (کفاشان،2003).
استفاده از اینترنت به صورت بالفعل اعتیادآور نیست بلکه برنامه‌های بسیار تعاملی آن مانند بازی آنلاین، چت آنلاین دارای پتانسیل بسیار نیرومند برای تبدیل شدن این رفتار به یک رفتار اعتیادی هستند (ونگ،2013).
ﻟﻔﻆ اﻋﺘﻴﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ تداعی‌گر اﻋﺘﻴﺎدﻫﺎی ﺳﻨﺘﻲ همچون اﻋﺘﻴﺎد ﺑﻪ اﻟﻜﻞ، ﻧﻴﻜﻮﺗﻴﻦ، ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻗﻤﺎر اﺳﺖ. اﻣﺎ اﻋﺘﻴﺎد از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ وﺟﻪ ﺟﺪﻳﺪی روﺑﺮو ﺷﺪه اﺳﺖ. ﮔﺴﺘﺮش رایانه‌های ﺷﺨﺼﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﻣﻌﻀﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم اعتیاد به اینترنت ﺷﺪه اﺳﺖ. (مصطفوی کهنگی،1393؛ و، اسکات و یانگ،2013)،
اختلال اعتیاد به اینترنت را ایوان گلدبرگ در سال 1995 مطرح شد و وی اعتیاد را این‌گونه تعریف کرد: “اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت صرفنظر از اینکه آن را یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده‌ای مزمن، فراگیر و عودکننده است که با صدمات جدی جسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی مشخص میشود”. (سالیستیا،2015؛ جهان‌بینی و حسین زاده، 1395).
اعتیاد به اینترنت یکی از جنبه‌های منفی استفادۀ افراطی و آسیب‌زا از فناوری است. کوتاهی در کنترل میزان استفاده از اینترنت که منجر به آثار منفی و عملکرد نادرست در حوزه روابط خانوادگی و ثبات احساسی و عاطفی میشود، اعتیاد به اینترنت یا استفاده آسیب‌زا از اینترنت نامیده میشود. (یانگ، 1996).
اختلال اعتیاد به اینترنت ﻧﻮﻋﯽ اﺧﺘﻼل ﮐﻨﺘﺮل ﺗﮑﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ از اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ می‌انجامد و فعالیت‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار داده و موجب کاهش ﻋﻤﻠﮑﺮد وی در حوزه‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻐﻠﯽ، ﻋﻠﻤﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و حرفه‌ای، ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی، رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ میشود، به‌گونه‌ای ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎدﯾﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪن رواﺑﻂ در دﻧﯿﺎی فیزیکی و واﻗﻌﯽ با دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده و دیگران می‌گردد و می‌توان از واژه معتاد برای کاربرانی که به استفاده بیش از حد از اینترنت می‌پردازند، استفاده نمود. (یانگ، 2002).
پیلی (1975) اعتیاد به اینترنت همچون اعتیاد به مواد است و اعتیاد فقط مربوط به مواد نیست. همان‌گونه که در اعتیاد به مواد با مصرف مواد احساس خوشایند نسبت به مواد شیمیایی در فرد به وجود میآید در اعتیاد به اینترنت نیز فرد به تجربه خوشایند نسبت به یک رفتار معتاد میشود. در اعتیاد به اینترنت ، فرد به آنچه در رایانه انجام می‌دهد یا به هیجان و احساسی که در هنگام انجام رفتار به او دست می‌دهد، معتاد میشود… (جهان‌بینی و حسین زاده، 1395).
برخی دیگر از روانشناسان باور دارند “اختلال اعتیاد به اینترنت به گستره وسیعی از مشکلات رفتاری و کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد.
اعتیاد به اینترنت را می‌توان از یک‌سو به‌عنوان یک رفتار وسواسی قلمداد کرد و از سوی دیگر آن را اعتیاد به تکنولوژی، غیر شیمیایی و رفتاری برشمرد که شامل تعامل انسان و دستگاه بوده و معمولاً جنبه‌های القاکننده و تقویت‌کننده‌ای دارد.
اختلال اعتیاد به اینترنت ناتوانی فرد برای کنترل استفاده از اینترنت و نوعی اختلال کنترل تکانه است که به استفاده بیش از حد از اینترنت مرتبط بوده با عنوان سندرمی چندبعدی با علائمی شناختی و رفتاری آشکار توصیف میشود، این نوع اعتیاد شکل جدیدی از اختلالات روانی محسوب میشود که مسائل جسمانی و روانی بسیاری از جمله پریشانی روان‌شناختی ایجاد می‌کند (داگلاس و همکاران،2008؛ اومه، اوکوری و آزوبوکی،2014؛ خانجانی و اکبری،1391؛ سپهریان و جوکار، 1391).
اعتیاد به اینترنت ، وابستگی به اینترنت و وسواس اینترنت نیز نامیده میشود، این تعریف بدین معنی است که اعتیاد به اینترنت یک رفتار جبری است که به‌طور کامل بر زندگی فرد معتاد سایه افکنده و آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معتادان به اینترنت، اینترنت را اولویت مهمتری نسبت به خانواده، دوستان و کار خود مییابند و اینترنت به عامل سازمانبخش زندگی این افراد تبدیل میشود (تاکور و سولریا، 2018)
به دلیل اختلاف‌نظرهای گوناگونی که در مورد اعتیاد به اینترنت وجود داشته است، پژوهشگران مختلف به یک تعریف جامع برای این مفهوم نرسیده‌اند.
یکی از دلایل عدم توافق بر سر یک تعریف جامع، در ماهیت رفتارهای وابسته به اینترنت نهفته است. شش اصطلاح مختلف برای این مفهوم تاکنون به کار رفته است، ازجمله اختلال اعتیاد به اینترنت ، اختلال وابستگی سایبری، استفاده مرضی و پاتولوژیک از اینترنت، استفاده مشکلساز از اینترنت، استفاده افراطی از اینترنت و استفاده وسواسی از اینترنت (لاکونی، رودجرز و چاربل،2014؛ ویدی انتو و گریفیتس، 2006). دیویس (2001) بر این عقیده است که بهتر است به جای واژه اعتیاد به اینترنت از واژه اعتیاد به کامپیوتر استفاده کرد.
متداول‌ترین تعاریف اعتیاد ﺑﻪ اینترنت
کاپلان (2002) نیز اختلال اعتیاد به اینترنت را چنین تعریف کرده است: نوعی استفاده از اینترنت که بتواند مشکلات روان‌شناختی، اجتماعی، درسی یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند (سادوک، 1394).
پراتاس و همکاران (1999) کاربران اینترنت را در 4 طبقه دسته‌بندی کرده است:
- کاربرانی که به استفاده هدفمند از اینترنت می‌پردازند.
- کاربرانی که به اینترنت وابستگی نداشته و طور مناسب از اینترنت استفاده می‌کنند.
- افرادی که اختلال اعتیاد اینترنت و رفتارهای مشکل‌آفرین دارند.
- افرادی که جهت کسب حمایت اجتماعی و یا ارضای جنسی به استفاده از اینترنت می‌پردازند، این افراد بیشتر درون‌گرا و خجالتی بوده و از طریق اعتماد به اینترنت به بیان و افشای احساسات خود می‌پردازند. (خسروی،1390).
مصطفوی کهنگی (1393)؛ الفینسن و نولر (2011)؛ اندریاسن و پالئسن (2014) بوستویکاند و بوسی (2008)؛ وو، اسکات و یانگ (2013)؛ بیدی و نامداری پژمان، امانی، قنبری و کارشکی (1391)، لاکونی، رودجرزوچاربل (2014)؛ سالیستیا (2015) بیان کردند جنبه‌های مختلف اختلال اعتیاد به اینترنت وجود دارد:
- بازی آنلاین و سایبری
- بازی آنلاین شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک یا اینستاگرام
- فعالیت جنسی آنلاین و سایبر سکس، هرزه‌نگاری، رابطه عشقی و سوءاستفاده جنسی
- وبگردی اعتیادی
- قمار اینترنتی پاتولوژیک
- اعتیاد به خرید اینترنتی
- اعتیاد به گردآوری اطلاعات
- اعتیاد به کامپیوتر
- اعتیاد به هرزه‌نگاری کودکان در اینترنت
- بیوه اینترنتی
- اعتیاد به اتاق‌های گپ‌زنی
I am text block. Click edit button to change this text. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
