قصه‌ی عشق (عشق یک داستان است)

قصه‌ی عشق نظریه دیگری است که اشترنبرگ پس از صورت‌بندی نظریه‌ی مثلثی عشق مطرح کرد که در متون علمی از آن به عنوان یک فرانظریه یاد می‌شود.

نظریه‌ی جدید او مبتنی بر این فرض است که عشق یک داستان است و هر فردی قصه‌ی عشق خودش را دارد و فهم افراد از عشق متأثر از داستانی است که از عشق دارند.

اشترنبرگ معتقد است که برای شناخت رفتار این زوج یک راه وجود دارد و آن اینکه با دقت نگاه کنیم و ببینیم روایت هر کدام از همسران از قصه‌ی عشق چیست و از آن چگونه برداشتی دارند.

او می‌نویسد: از خودم می‌پرسیدم که آیا امکان دارد بقای یک زوج بسته به این باشد که روایت فردی آن‌ها از عشق به شکل آرمانی آن و روایت فردی آن‌ها از عشق به صورتی که در روابط واقعی و موجود آن‌ها حضور دارد به قدر کافی به هم نزدیک باشد یا نه؟

برای مثال، فرض کنیم کسی دلبسته زندگی رمانتیک و رویایی است اما در عمل می‌بیند که درگیر یک داستان رزمی شده است، به احتمال زیاد این شخص از این پیشامد ناراضی می‌شود.

کسان دیگری دلبسته داستان رزمی‌اند و اگر درگیر قصه‌های رمانتیک و افسانه‌ی پریان شوند تا سرحد جنون خسته و دلزده می‌شوند.

قصه‌ی عشق ، نقش مکمل دارد. رابطه با کسی بیش از همه شادی‌بخش و رضایت‌آور است که در داستان ما شریک باشد یا آنکه دست‌کم داستان سازگاری داشته باشد که با داستان ما کم‌وبیش همخوان باشد، اما این شخص الزاماً نباید درست مثل خود ما باشد.

ما به دنبال کسی می‌کردیم که داستان مشابهی با ما داشته باشد، اما به لحاظ نقشی که در آن داستان بر عهده دارد، مکمل ما باشد. روابط بین آدمیان زمانی به اوج موفقیت خود می‌رسد که نوع قصه‌های آنان با هم سازگار باشد.

قصه‌های عشق که اشترنبرگ دسته‌بندی کرده است عبارت‌اند از:

• قصه‌ی معلم – شاگرد
• قصه‌ی ایثار (فداکاری)
• قصه‌ی حکومت
• قصه‌ی پلیسی
• قصه‌ی زشت نگاری (پورنوگرافی)
• قصه‌ی وحشت
• قصه‌ی علمی – تخیلی
• قصه‌ی کلکسیون
• قصه‌ی هنر
• قصه‌ی خانه و خانواده
• قصه‌ی بهبودی
• قصه‌ی دین
• قصه‌ی بازی
• قصه‌ی سفر
• قصه‌ی بافندگی و دوزندگی
• قصه‌ی باغ
• قصه‌ی تجارت
• قصه‌ی اعتیاد
• قصه خیال (فانتزی)
• قصه‌ی تاریخ
• قصه‌ی علم
• قصه‌ی آشپزی
• قصه‌ی جنگ
• قصه‌ی تئاتر
• قصه‌ی طنز
• قصه‌ی معما

یکی از بهترین کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم شناخت قصه‌ی عشق خودمان است. وقتی قصه‌ی خود را بشناسیم، آگاهانه‌تر می‌توانیم در انتخاب همسر گام برداریم.

یکی از مهم‌ترین کارهایی که شاید لازم است هر فردی قبل از انتخاب همسر انجام بدهد این است که از قصه‌ی عشق همسر خود باخبر شود.

اشترنبرگ پرسشنامه‌ای تهیه کرده است که با پاسخ دادن به آن می‌توانیم قصه‌ی عشق خود را بشناسیم. خوشبختانه کتاب اشترنبرگ به فارسی ترجمه شده است.

 این کتاب با عنوان «قصه‌ی عشق» توسط آقای علی‌اصغر بهرامی ترجمه و انتشارات جوانه رشد آن را به چاپ رسانده است. از این کتاب ترجمه‌ی دیگری نیز با عنوان «عشق داستان است» توسط آقای دکتر شاملو به چاپ رسیده است.

مطالعه‌ی این کتاب که هم دارای دیدگاهی عمیق و هم زبانی ساده و قابل فهم است را به همگان توصیه می‌کنیم. برای درک بهتر قصه‌ها در نظریه عشق یک داستان است؛ برخی از قصه‌های رایج را در زیر توضیح می‌دهیم.

قصه ایثار

در قصه‌ی عشق ایثار برای برخی از افراد عشق به معنای ازخودگذشتگی و ایثار است. رابطه برای این افراد زمانی معنای عشق می‌دهد که یکی برای دیگری فداکاری کند. فداکاری و گذشت باعث می‌شود که درگیر عشق شوند.

بسیاری از فیلم‌های ایرانی و داستان‌های عاشقانه‌ی ایرانی حاوی معنای ایثار است. دختری که برای رسیدن به محبوب خود خانواده ثروتمند خود را ترک می‌کند و در شهری غریب با فقر و نداری می‌سازد و خم به ابرو نمی‌آورد و با سیلی صورت خود را سرخ نگاه می‌دارد و عاشقانه همسرش را دوست دارد حاوی معنای ایثار است. قصه ایثار یکی از رایج‌ترین قصه‌های عاشقانه است.

قصه دین

آن‌ها که عشق را راهی برای رسیدن به خدا و رستگاری می‌دانند آن‌ها که از رابطه صمیمانه انتظار تعالی و کمال معنوی دارند. آن‌ها که سعی می‌کنند وارد رابطه‌ای شوند که به همراه یار خود به خداوند نزدیک شوند؛ درگیر قصه دین هستند.

افرادی که قصه آن‌ها قصه دین است هنگامی که همسر خود را در حال عبادت می‌بینند احساس محبت بیشتری نسبت به او پیدا می‌کنند.

دین ورزی همسر و تلاش او برای تعالی معنوی باعث می‌شود که محبت و عشق به او و به رابطه افزایش یابد. قصه دین یکی از قصه‌های رایج است. قصه دین قصه بسیاری از مردان و زنانی است که ایمان و اعتقادات فرد مقابل برای آن‌ها مهم است.

قصه سفر

در قصه‌ی عشق سفر افرادی که عشق را به چشم سفر می‌بینند، سفری دو نفره به سوی یک مقصد و یک هدف، افرادی که از مسافرت به همراه محبوب خود لذت می‌برند آن‌ها که به همسر خود به عنوان هم‌سفر نگاه می‌کنند و در جستجوی هم‌سفر زندگی هستند قصه آن‌ها قصه سفر است معنای عشق برای آن‌ها و درک آن‌ها از عشق، سفر است.

گاهی استعاره سفر، کم‌وبیش عملاً به شکل واقعی نیز در زندگی این افراد نمود پیدا کند و آنگاه ما شاهد آن خواهیم بود که این افراد باهم به سفر می‌روند و از سفر لذت می‌برند.

قصه تجارت

آن‌ها که عشق را یک شراکت اقتصادی دو نفره می‌دانند؛ باهم کار می‌کنند و باهم پس‌انداز می‌کنند، سرمایه‌گذاری می‌کنند و یکی را دوتا می‌کنند و دوتا را سه‌تا.

معنای عشق برای آن‌ها همکاری در جهت رشد و شکوفایی اقتصادی است. زن و مردی که باهم کار می‌کنند پولشان را باهم سرمایه‌گذاری می‌کنند، هردو حرفه‌جویی می‌کنند و نهایتاً یک شرکت اقتصادی ایجاد می‌کنند و در این شرایط یکدیگر را دوست دارند و نسبت به هم احساس محبت می‌کنند، قصه آن‌ها قصه تجارت است.

این‌گونه افراد در شراکت اقتصادی و افزایش ثروت یکدیگر را دوست دارند و نسبت به هم عشق می‌ورزند.

قصه زیبایی

در قصه‌ی عشق زیبایی افرادی که زیبایی را ستایش می‌کنند و در جستجوی همسر زیبا هستند و زیبایی فرد مقابل برای آن‌ها مهم است از عشق درک و معنای تحسین و ستایش زیبایی دارند.

این افراد هنگامی که همسرشان آرایش می‌کند و زیبایی او دو چندان می‌شود، محبتشان و عشقشان به او دوچندان می‌شود.

افرادی که قصه آن‌ها قصه زیبایی است در صورتی که با فردی که از زیبایی بهره و نصیب کمتری برده است، ازدواج کنند، دچار تعارض و تردید می‌شوند.

زیبایی باعث می‌شود که این افراد بتوانند بسیاری از مسائل دیگر را نادیده بگیرند.

قصه طنز

افرادی که شم طنز دارند، آن‌هایی که می‌توانند دیگران را بخندانند و از خندیدن لذت می‌برند، آن‌هایی که جذب فردی از جنس مقابل می‌شوند که شوخ‌طبع و طنزپرداز است.

آن‌هایی که می‌توانند جنبه‌های خنده‌دار حوادث جدی را ببینند و بازگو کنند، درک آن‌ها از عشق و معنای آن‌ها از عشق می‌تواند قصه طنز باشد.

مشخصه قصه طنز این دیدگاه است که عشق پدیده‌ای عجیب و دارای جنبه‌های مضحک زیادی است. انسان یا می‌تواند روی جدی روابط عاشقانه را ببیند یا روی دیگر آن را که چندان جدی نیست و کسانی که آدم‌های قصه طنز هستند قاطعانه ترجیح می‌دهند که روی نه چندان جدی آن را ببینند.

قصه‌های عشق به این چند قصه محدود نمی‌شود اشترنبرگ بیست‌وپنج قصه‌ی عشق را جمع‌بندی کرده است که بازنمود طیف وسیعی از استنباط‌های آدمی از عشق و چیستی آن است.

هر داستان دارای یک روال تفکر و رفتار است که مشخصه‌ی آن داستان است. برای مثال رفتار کسی که عشق را به چشم «بازی» نگاه می‌کند با رفتار کسی که عشق را به چشم «دین» نگاه می‌کند بسیار متفاوت است.