لو لئون سیمونویچ ویگوتسکی (LEV Leon Semenovich Vygotsky) در سال 1896 در گومل در خانوادهای یهودی به دنیا آمد و در سال 1934 در مسکو به علت ابتلا به بیماری سل درگذشت.
لو لئون سیمونویچ ویگوتسکی
تولد: 17 نوامبر 1896 (27 آبان 1275)
وفات:11 جون 1934 (21 خرداد 1313)
دلیل شهرت: روانشناسی فرهنگی-تاریخی، منطقه تقریبی رشد
لو لئون سیمونویچ ویگوتسکی دومین نفر از هشت کودک یک خانواده یهودی متوسط بود و در گومل به دنیا آمد. پدرش مدیر بانک بود و نزدیک مرزهای میان بلاروس، روسیه و اوکراین رشد یافت.
مادرش سیسیلیا به چندین زبان مسلط بود. او بهعنوان دبیر دوره دیده بود ولی هیچگاه برای مدت مدیدی به آموزش و تدریس نپرداخت.
ویگوتسکی علاقه زیادی به هنر و علوم انسانی داشت ولی در آن زمان یهودیان نمیتوانستند در مدارس دولتی درس بخوانند. به همین علت او به سمت پزشکی سوق داده شد و وارد دانشکده پزشکی مسکو شد.
او بعد از یک ماه از پزشکی به حقوق تغییر رشته داد و دورههای مختلفی را پشت سر گذاشت.
در سال 1914 موفق شد که مدرک علوم انسانی خود را از دانشگاه شانافسکی دریافت کند.
پایاننامه او در مورد هملت اثر شکسپیر بود که قبا از بازگشت به گومل اواخر 1917 ارائه داد. بیشتر زمان خود را صرف معالجه مادرش کرد که از سل حاد رنج می برد.
ویگوتسکی همزمان از برادرش که سیزده سال داشت و به بیماری تیفوس مبتلا بود مراقبت میکرد و برادرش بعد از یک سال درگذشت. ویگوتسکی در سن سیوهفتسالگی به علت بیماری سل از دنیا رفت.
او در گومل در مؤسسات مختلفی تدریس کرد و آزمایشگاه روانشناسی در کالجی معلمین تأسیس کرد. در این دوره او باکارهای جیمز و فروید آشنا شد. ویگوتسکی علاقه خود را درزمینهٔ هنر دنبال کرد و مجله ادبی وراسک را منتشر کرد.
در ژانویه 1924 سه مقاله در دومین کنگره شناخت بیماریهای عصبی در لنینگراد ارائه داد. مقالات او موردتوجه کی.ان.کورنیلوف مدیر موسسه روانشناسی تجربی در مسکو واقع شد. جایگاهی در موسسه به لو لئون سیمونویچ ویگوتسکی اعطا شد و در آنجا او با روانشناس اعصاب، لوریا برخورد کرد که در آن زمان یک روانکاو بود.
ویگوتسکی زبان را ابزاری ساده نمیدانست، بلکه آن را ابزاری در نظر داشت که تحول فرهنگی را شکل داده است.
قبل از او ویلهلم فون هامبولت فرضیه ولتانس چاونگ را اینگونه بیان کرد که اندیشه بدون زبان امکانپذیر نیست و زبان است که اندیشه و تفکر را تعیین میکند.
نحوه تفکر افراد محصول یکزبان خاص در هر جامعه است. چارچوب ساخت گرایانه ویگوتسکی نقش بسیار مهمی را برای عوامل اجتماعی و فرهنگی ایفا میکند و از این بابت خیلی پیشرفته ر از جبرگرایی مفرط هامبولت است.
این تااندازهای مشابه با نظر پیاژه است بدین معنی که یادگیری و رشد مستلزم درهمآمیزی اطلاعات جدید با ساختارهای دانش موجود و تعدیل شناخت قبلی است.
علیرغم پیاژه، ویگوتسکی رشد تفکر، یعنی رشد شناخت را فراتر از احداث پیاپی ساختارهای پیچیده روی ساختارهای سادهتر در نظر گرفت.
رشد شناختی یک فرایند اجتماعی-ژنتیکی است. این فرایند در فعالیتهای اجتماعی کودکان با بزرگسالانی که پتانسیل ایجاد و هدایت این رشد را دارد، صورت میپذیرد.
ماهیت و یکنواختی رفتار بشر در وساطت ابزارهای اجتماعی و نمادهای اجتماعی بهویژه زبان نهفته است.
تئوری ویگوتسکی بر مبنای چهار اصل اساسی است:
- کودکان دانش و شناخت را از جهان اطراف خود میسازند.
- رشد را نمیتوان از زمینه و قرینه اجتماعی و فرهنگی آن مجزا نمود.
- یادگیری میتواند منجر به رشد شود.
- زبان، نقشی حیاتی در رشد شناختی ایفا میکند.
ویگوتسکی اندیشه و حل مسئله را در سه گروه جای میدهد: برخی انواع تفکر میتواند بهصورت مستقل توسط کودک انجام گیرد، دیگر انواع تفکر را حتی با کمک سایرین هم نمیتواند انجام دهد. بین این دو حالت چیزهایی وجود دارد که کودک میتواند با مشاوره و کمک دیگران عملی سازد.
او اختلاف میان چیزی که کودک میتواند با مشاوره انجام دهد و چیزی که کودک میتواند بهطور مستقل به انجام برساند را منطقه تقریبی رشد مجاور نامید. این منطقه در مرکز چارچوب ویگوتسکی قرار دارد و عقیده وی را مجسم میکند که یادگیری یک فعالیت واسطهای فرهنگی و اجتماعی است.
ویگوتسکی بهشدت به توسعه روانشناسی مارکسیست هماهنگ با ویژگیهای علوم طبیعی متعهد بود.
در رویکرد ویگوتسکی، رفتارگرایی (نگاه کنید به رفتار درمانی) و واتسون در تصریح آن بر اینکه روانشناسی عملی تنها بهعنوان یک علم طبیعی امکانپذیر است، صحیح بود، ولی در حال بازشناسی و تعریف فعالیت باری انجام فعالیت مارکسیست بهواسطه بیتوجهی آن به نیروهای اجتماعی، تاریخی و فرهنگی با شکست مواجه شد.
برونر اولین بار ایدههای ویگوتسکی را در یک مهمانی در خانه عصبشناسی موسوم به ویلدر پنفلید شنید. برونر ناگهان به تشابهاتی بین ایدههای خود در مورد زبان و اندیشه و ایدههای ویگوتسکی پی برد و بسیاری از نقطه نظرات ویگوتسکی را در مبحث فرهنگی خود از تئوری تکامل طبیعی به ثبت رساند.
از جمله کتابهای لو لئون سیمونویچ ویگوتسکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- Thought and language
- Mind in society
- The collected works of L.S. Vygotsky
- The psychology of art