کراک چیست؟
کراک (Crack) که در حال حاضر، دومین ماده مخدر پرمصرف در ایران است، از هرویین فشرده با خلوص 60 تا 70 درصد ساخته‌شده است و برخلاف کراک اروپایی-آمریکایی، به‌شدت وابستگی جسمانی ایجاد می‌کند. این ماده فاقد هرگونه بوی نامطبوع و خاص است و برای مصرف آن ابزار و وسایل خاص و پرحجمی نیاز نیست. همین خصوصیات موجب شده که روند گرایش افراد به این ماده افزایش یابد.
کراک چگونه ساخته می‌شود؟
این ماده با فشرده کردن هرویین و اضافه کردن داروهای آرام‌بخش، داروهای روان‌گردان و گاهی کورتون ساخته می‌شود، به‌طوری‌که به آن «شیره هرویین» گفته می‌شود. قیمت آن ارزان‌تر و قدرت نشئه کنندگی به‌مراتب بیشتری از هرویین دارد و تنها 3 تا 4 بار استفاده از آن باعث اعتیاد دائمی می‌شود.
چند نوع دارد؟
- هرویین خیابانی (هرویین خاکستری): با درصد خلوص 3 تا 7 درصد که اغلب معتادان به هرویین از این نمونه استفاده می‌کنند.
- هرویین آزمایشگاهی: (با درصد خلوص 60 تا 70 درصد) که قاچاقچیان به‌منظور فریب مصرف‌کنندگان آن را با نام کراک در ایران عرضه می‌کنند.
- هرویین کریستال (هرویین تزریقی): با درصد خلوص 95 درصد که به آن «اشک» گفته می‌شود.
کراک ایرانی چه مشخصاتی دارد؟
این ماده سفیدرنگ، با ظاهری سنگ مانند، متخلخل و سست است (شبیه تکه‌های کشک) که به‌صورت تدخینی و تزریقی مورداستفاده قرار می‌گیرد و 4 تا 6 ثانیه بعد از مصرف، تأثیر آن بر بدن شروع می‌شود و با توجه به اینکه هرویین از ترکیبات اصلی آن است پس از اعتیاد به آن، به علت خماری، فرد مجبور می‌شود هر 2 تا 3 ساعت یک‌بارمصرف ماده را تکرار کند و در طی یک ماه مصرف فرد به 3 الی برابر روز اول می‌رسد.
چرا کراک در ایران گسترش یافت؟
- برخی افراد معتاد به هرویین با توجه به خطرات مصرف هرویین، به این ماده جدید باقدرت نشئه کنندگی زیاد، روی آوردند تا بتوانند مصرف هرویین را ترک کنند ولی به‌زودی دریافتند که اعتیاد آنان شدیدتر شده است.
- برخی مصرف‌کنندگان، از آن به‌عنوان خنثی‌کننده اثرات نامطلوب مواد توهم‌زا، ازجمله قرص‌های اکستازی استفاده کردند و به دنبال آن به هرویین معتاد شدند.
- قیمت کمتر، اثر نشئه کنندگی بیشتر و مصرف راحت باعث گرایش عده‌ای از معتادان به آن شده است.
- تقلید کورکورانه از جوانان غربی در مصرف کراک و کوکایین (شبیه تقلید کردن از نوع لباس پوشیدن و آرایش موها)
این نکته را در نظر داشته باشید که کراک اروپایی-آمریکایی از کوکایین ساخته می‌شود نه از هرویین.
عوارض مصرف کراک چیست؟
- از بین رفتن اشتها
- کاهش وزن
- یبوست
- شکنندگی پوست
- پیری زودرس
- افزایش فشارخون
- پوسیدگی دندان
- عفونت‌های پوستی
- سرطان حنجره و ریه
- اختلالات کبدی و کلیوی
- عفونت‌های منتقله از راه تزریق شامل، ایدز و هپاتیت B و هپاتیت C
خانواده و کراک
- در صورت بروز علائم زیر در فرزندتان، به اعتیاد وی شک کنید و با مراکز مشاوره تماس بگیرید:
- تغییرات بارز در شخصیت و رفتار
- از دست دادن تمرکز و توجه
- کاهش و یا افزایش سریع وزن
- ناپدید شدن لوازم قیمتی خانه
- نداشتن توضیح قانع‌کننده برای مقدار پول خرج شده
- رفت‌وآمد با افراد معتاد یا افراد مشکوک
- آشفتگی در رفتار
- خواب نامنظم
- بی‌توجهی به آراستگی ظاهری
- بی‌قراری و اضطراب
- افت تحصیلی
- غیبت از تحصیل
- حضور فرد معتاد در خانواده و نیز وجود اختلافات خانوادگی از علل سوق جوانان به اعتیاد است.
- معاشرت با دوستان ناباب و کنجکاوی جوانان را باید مدنظر قرارداد و با اقدامات مناسب آن را در مسیر صحیح هدایت نمود.
- آموزش «مهارت‌های زندگی» و مهارت «نه گفتن» در جلوگیری از اعتیاد نقش به سزایی دارد.
- آزادی بی‌حدواندازه و نیز پول‌توجیبی بیشتر از نیاز، عامل مؤثری در انواع انحراف جوانان است.
- به فرزندان خود، محبت کنید تا آن را در خارج از محیط خانواده، جستجو نکنند.
- اصول اعتقادی و مبانی مذهبی خانوادگی را تقویت کنید.
- جوانان و کودکان، از رفتار ما درس می‌گیرند، نه از گفتار ما.
- فضایی ایجاد کنید که فرزندانتان در آن احساس آرامش کنند.
- شرایطی ایجاد کنید که فرزندانتان شمارا محرم اسرار خود بدانند.
- با تقویت «اعتمادبه‌نفس» و «قدرت تصمیم‌گیری» در فرزندان خود آن را در برابر شرایط آسیب‌زا مقاوم کنید (پیشنهاد می‌کنیم، برای افزایش خود ارزشمندی و افزایش قدرت تصمیم‌گیری کتاب عزت نفس در ده گام را مطالعه کنید).
- وقت بیشتری را با فرزندانتان صرف کنید، به آن‌ها ابراز علاقه کنید و بگویید دوستشان دارید.
- عقاید خود را به‌زور، به آن‌ها تحمیل نکنید.
- مواضع خود را در برابر سیگار، مواد مخدر و الکل مشخص کنید و صریحاً آن را به زبان بیاورید.
- فرزندان خود را، قبل از رسیدن به سنین بحرانی، نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف مواد مخدر و الکل آگاه بسازید.
- فرزندان خود را بیش‌ازاندازه و اغراق‌آمیز از عوارض مواد مخدر نترسانید.
- بین فرزندانتان تبعیض قائل نشوید.
- در انجام فعالیت‌های منطقی به فرزندانتان استقلال و آزادی دهید.
- فرزندان خود را به خاطر رفتار مثبتشان تشویق کنید.
جوانان و کراک
- نتیجه و عاقبت افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند، شاهد و گواهی است که شادی‌ها و لذت‌های زودگذر ناشی از مواد مخدر و الکل، حاصلی جز تباهی به دنبال ندارد.
- به کسانی که به شما مواد مخدر تعارف می‌کنند قاطعانه «نه» بگویید و مهارت «نه گفتن» را در خود تقویت کنید.
- مصرف موارد مخدر را، حتی یک‌بار هم امتحان نکنید چون کنجکاوی و تجربه مصرف مواد مخدر (حتی یک‌بار) منجر به عوارض جبران‌ناپذیری خواهد شد (همان‌طور که پریدن از بالای یک ساختمان 10 طبقه را، حتی یک‌بار هم امتحان نمی‌کنید).
- از دوستی، با افرادی که با آن‌ها اختلاف سنی زیادی دارید، پرهیز کنید.
- پدر و مادر، خیرخواه‌ترین، دوست انسان هستند، ارتباط خود را با آن‌ها تقویت کنید.
- اعتقادات و پایبندی مذهبی خود را تقویت کنید.
- بامطالعه، ورزش و تفریح سالم برای اوقات فراغت خود برنامه‌ریزی کنید.
درمان و کراک
درمان بیماران کراکی، به‌صورت تیمی و با همکاری پزشک، روان‌پزشک، روان‌شناس، پرستار و مددکار اجتماعی امکان‌پذیر است و فرایند درمانی گاهی نیازمند صرف وقت چندماهه یا چندساله است
درمان دارویی کراک چیست؟
درمان نگه‌دارنده با متادون (MMT) و درمان نگه‌دارنده با بوپرونورفین (BMT) در بعضی موارد می‌تواند کمک‌کننده باشد و بیمار به مدت حداقل 6 ماه (تاچند سال) تحت درمان دارویی است و به‌صورت روزانه یا یک روز در میان از داروی مورد نظر استفاده می‌کند.
درمان غیر داروی کراک چیست؟
- ارزیابی کلی بدن خصوصاً بررسی کارکرد کلیه و کبد
- مداخلات روان‌درمانی فردی و گروهی
- خانواده‌درمانی
- گروه‌درمانی
- روان‌درمانی
- معرفی به گروهای خودیاری مثل گروه (معتادان گمنام – NA)
- آموزش کاهش آسیب (Harm Reduction)
