تب در بارداری

آیا دچار تب شده‌اید! وحشت‌زده نشویداما فوراً برای درمان اقدام کنید. باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه نموده و درمان لازم را انجام دهید، زیرا احتمال بروز خطراتی مثل تأخیر در رشد و ابتلا به اوتیسم در کودکانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری داروهای تب بر مصرف کرده‌اند افزایش می‌یابد؛ اما تب دوران بارداری ناشی از چیست؟ آیا بر جنین تأثیر مخربی می‌گذارد؟ چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟ پاسخ همه‌ی این پرسش‌ها را در ادامه خواهید دید.

تب بارداری چیست؟

متوسط درجه حرارت بدن بر اساس انداه­گیری دماسنج دهانی، 36 تا 37 درجه سانتی­گراد است و در صورتی که دمای بدن از 38.3 درجه سانتی­گراد بالاتر برود، به آن تب می گوییم؛ علائم آن نیز شامل لرز، تعریق، سر درد، کم­آبی بدن، درد عضلانی و خستگی است.

علل تب در دوران بارداری؟

در دوران بارداری سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود؛ زیرا این سیستم در حال حفاظت از مادر و جنین به طور هم‌زمان است؛ بنابراین مادران در دوران بارداری مستعد عفونت، تب یا لرز هستند. دلایل دیگری نیز برای تب وجود دارد.

• سرماخوردگی

سرماخوردگی اغلب با تب همراه است. علائم آن نیز شبیه آنفولانزا است و شامل آبریزش بینی، سرفه، گلودرد و مشکلات تنفسی است. این علائم معمولاً در عرض سه تا پانزده روز فروکش می‌کنند. اگر بیماری شما بیش از این طول کشید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری: محل کار و منزل را پاکیزه نگه دارید، دستان خود را مرتب بشویید و از افراد سرماخورده دوری کنید.

• آنفولانزای شدیدومسری

آنفولانزا یکی دیگر از علل تب در دوران بارداری است. نشانه‌های آن نیز شامل درد، تب، سرفه، استفراغ و حالت تهوع است. در صورت طولانی شدن علائم به پزشک مراجعه کنید.

درمان: به مقدار زیاد مایعات بنوشید، استراحت کنید و درمان‌های لازم را نادیده نگیرید.

• عفونت دستگاه ادراری

حدود 10 درصد مادران باردار به عفونت دستگاه ادراری مبتلا هستند. این عفونت هنگامی ایجاد می‌شود که باکتری‌های مقعد با واژن از طریق مجاری ادراری به مثانه وارد شوند. علائم این عفونت، وجود خون در ادرار، تب و لرز و سوزش است.

درمان: به مقدار زیاد مایعات بنوشید و آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده را مصرف کنید. عفونت مجاری ادراری اگر درمان نشود خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهد و باعث مشکلات بسیاری در بارداری می‌شود. انجام آزمایش ادرار به طور مرتب می‌تواند برای کنترل و نظارت بر بیماری مفید باشد.

• حمله ویروس دستگاه گوارش

هنگام حمله ویروس به دستگاه گوارش، علائمی همچون تب، استفراغ، اسهال و کم شدن آب بدن ایجاد می‌شود. این علائم در صورت عدم درمان می‌توانند باعث زایمان زودرس بشوند.

درمان: برای تسکین موقت، یک رژیم غذایی سالم شامل سیب، نان، برنج و موز می‌تواند مفید باشد. از نوشیدن آب نیز غافل نشوید. در صورت تب بالای چهل درجه، استفراغ خونی و کم شدن آب بدن، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• کوریوآمنیونیت، ترشحات بدبو

کوریوآمنیونیت در یک تا دو درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد. منشأ این بیماری، عفونت باکتریای مایع آمنیونیک اطراف جنین است.

نشانه‌های شایع این بیماری ضربان قلب سریع، درد رحم، ترشح واژینال، تعریق، تب بالا و لرز است. اگر کوریوآمنیونیت در طول مراحل پیشرفته بارداری رخ بدهد، ممکن است پزشک برای جلوگیری از ورود عفونت به بدن جنین، قطع بارداری و سزارین فوری را توصیه نماید. در این صورت حتی پس از زایمان نیز برای درمان عفونت و عدم افزایش آن، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.

• بیماری پنجم یا پاروویروس B19

بر اساس مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در ایالات‌متحده، تنها پنج درصد از مادران باردار به این بیماری نادر و مسری دچار می‌شوند. نشانه‌های شایع این بیماری شامل خارش، درد مفاصل، سردرد، گلودرد و تب است. پاروویروس می‌تواند به عوارضی همچون سقط جنین، کم‌خونی جنین، مرده زایی و التهاب قلب جنین منجر شود.

• لیستر یا شبه آنفولانزا (لیستریوز)

لیستریوز در صورت مصرف آب و مواد غذایى آلوده ایجاد می‌شود. علامت شایع آن عبارت‌اند از تب بالا، تهوع، درد عضلانى، اسهال، سردرد، سفتى گردن یا تشنج. اگر این بیمارى درمان نشود ممکن است به عوارض جدی هم چون زایمان زودرس، مرده زایى و سقط جنین منجر شود.

پیشگیرى:اجتناب از مصرف گوشت و شیر و غیرپاستوریزه و غذاهاى دریایى دودى و مواد غذایى نیم‌پز.

• تب، صرف‌نظر از دلایل آن، باعث رنج و درد می‌شود، به‌خصوص در دوران باردارى که سیستم ایمنى مادر ضعیف‌تر است؛ اما تأثیر این تب بر جنین چگونه است؟ آیا تب در دوران باردارى بر جنین هم تأثیر می‌گذارد؟

تب خفیف در طول سه‌ماهه‌ی اول بارداری مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند؛ اما درجه حرارت بالا می‌تواند خطرناک باشد. به این دلیل که رشد جنین در مراحل اولیه به شدت وابسته به فعالیت پروتئین است که پروتئین نیز نسبت به دما حساس است.

افزایش دما و گذر از دمای نرمال مانع عملکرد پروتئین شده و باعث سقط جنین می‌گردد. با این حال استفاده از داروهای تب بر نیز می‌توانند مضر باشند. تب در سه‌ماهه‌ی سوم هیچ مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند.

مگر اینکه منشأ آن مشکلات دیواره‌ی رحم باشد. در صورتی که بعد از خواندن این مقاله دچار تگرانی شده‌اید، کاملاً طبیعی است؛ اما به جای نشستن و نگرانی، بهتر است اقدامی برای قطع و مقابله با تب انجام دهید.

15 راه برای مقابله با تب در دوران بارداری

در صورتی که به تشخیص پزشک میزان تب شما چندان شدید و نگران کننده نیست و نیاز به درمان دارویی ندارد، می‌توانید با روش‌های ساده‌ی زیر تب خود را پایین بیاورید:

1. قرار گرفتن در محیط خنک: با روشن کردن وسایل سرمایشی، محیط اطراف خود را خنک کنید.
2. پوشیدن لباس راحت و آزاد: خودتان را بیش از حد نپوشانید. لباس‌های پنبه‌ای و نخی باعث عبور جریان هوا می‌شوند. در صورتی که احساس سرما می‌کنید، با یک رو انداز سبک خود را بپوشانید.
3. یک دوش آب گرم بگیرید: این کار به کاهش درجه حرارت بدن کمک می‌کند. با آب سرد دوش نگیرید.
4. مصرف مقادیر زیادی مایعات: مایعات باعث می‌شود آب بدن از دست نرود. نوشیدنی‌های بدون گاز مصرف کنید. آب‌میوه‌هایی همچون لیموناد به کاهش درجه حرارت بدن و تجدید گلوکز و الکترولیت از دست رفته کمک می‌کنند.
5. استراحت کافی: عدم فعالیت باعث می‌شود بدن خنک بماند و خطر غش کردن و افتادن به دلیل سرگیجه نیز کاهش یابد.
6. استفاده از کمپرس سرد یا گرم برای پایین آوردن تب: می‌توانید از کیسه‌های سرد و گرم آماده برای این منظور استفاده کنید و یا خودتان در خانه این کیسه‌ها را تهیه کنید. یک لیف حمام مرطوب را چند ثانیه در ماکروویو قرار دهید تا گرم شود. پیش از استفاده، برای جلوگیری از سوختگی میزان حرارت آن را تست کنید.
7. یک بسته‌ی کوچک نخودفرنگی یخ‌زده می‌تواند به‌عنوان کمپرس یخ مورداستفاده قرار بگیرد. همچنین می‌توانید برای کاهش تب، یخ را داخل پارچه یا فویل پیچیده و روی پیشانی قرار دهید.

• در صورتی که علت تب سرماخوردگی و آنفولانزا است:

7. مخاط بینی خود را با فین کردن خارج کنید: اگر این عمل را با شدت انجام دهید، خلط از معابر گوش عبور کرده و باعث گوش درد می‌شود؛ بنابراین بهترین راه برای خالی کردن مخاط بینی این است که یکی از سوراخ‌های بینی را با دست نگه داشته و مخاط را از سوراخ دیگر به‌آرامی و با فین کردن خارج کنید.
8. استفاده از آب‌نمک باعث رفع احتقان بینی می‌شود: این کار باعث زدودن ویروس‌ها و ذرات میکروبی داخل بینی می‌شود. یک‌چهارم قاشق چای‌خوری نمک و آب را مخلوط کنید. با استفاده از سرنگ یا کیت شستشوی بینی این مخلوط را داخل بینی بریزید. یک سوراخ بینی خود را با دست نگه دارید و مخلوط را در سوراخ دیگر بریزید و اجازه دهید تخلیه شود. این عمل را برای هر سوراخ بینی دو تا سه بار تکرار کنید.
9. غرغره کردن باعث رطوبت گلو و تسکین موقت گلودرد می‌شود: نیم قاشق چای‌خوری نمک را با مقداری آب مخلوط کرده و غرغره کنید. این کار را چهار بار در روز تکرار کنید. برای کاهش سوزش گلو می‌توانید چای غرغره کنید که باعث سفت شدن غشای گلو می‌شود. غرغره عسل و سرکه‌ی سیب نیز مؤثر است. روش دیگر، غرغره ترکیبی از یک قاشق غذاخوری برگ تمشک یا آب‌لیمو، یک فنجان آب گرم و عسل است.
10. دم‌نوش گیاهی؛ نوشیدنی‌های گرم هم چون زنجبیل و چای‌های گیاهی مصرف کنید: نوشیدنی‌های گرم به تسکین پوشش غشا ملتهب بینی، کاهش احتقان بینی و جلوگیری از کم‌آبی بدن کمک می‌کند. با این حال از مصرف چای بابونه اجتناب کنید؛ زیرا حاوی ترکیباتی است که ممکن است منجر به خون‌ریزی شود.
11. دوش گرفتن در حمام بخار کرده: این کار باعث مرطوب شدن بینی و مسیر تنفسی شده و هم‌چنین آرامش­بخش است. اگر به دلیل ابتلا به آنفولانزا احساس سرگیجه دارید، در حمام بخار کرده دوش بگیرید.
12. از ترکیبات حاوی نعناع استفاده کنید: بوییدن نعناع باعث باز شدن گرفتگی بینی و سینه شده و برای درمان پوست تحریک‌شده‌ی بینی نیز مؤثر است. برای تسکین پوست آسیب‌دیده و تحریک‌شده‌ی بینی که به دلیل آبریزش بینی و استفاده زیاد دستمال‌کاغذی ایجاد شده، منتول و اکالیپسون استفاده کنید. این درمان فقط برای استعمال خارجی است و مواضب باشید تصادفاً وارد بینی نشود.
13. بالش اضافی می‌تواند احتقان بینی را کاهش دهد: استفاده از بالش اضافه و بالا بردن سر هنگام خواب، می‌تواند باعث رفع گرفتگی بینی شود. اگر این کار باعث ناراحتی و گردن درد می‌شود، بالش را بین تشک و تخت طوری قرار دهید که با زاویه ایجاد شده احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
14. مسافرت هوایی ممنون: مسافرت هوایی در دوران بارداری به‌هیچ‌عنوان امن نیست. به‌خصوص اگر به تب، سرماخوردگی و آنفولانزا مبتلا باشید؛ زیرا فشار هوا می‌تواند مشکلات تنفسی را تشدید کند. پرواز در صورت ابتلا به آنفولانزا و سرماخوردگی، ممکن است به دلیل تغییرات فشار در طول پرواز و هنگام فرود، باعث گوش‌درد موقت شود. در صورت ضرورت و نیاز به سفر هوایی، اسپری ضد احتقان بینی به همراه داشته باشید. جویدن آدامس نیز می‌تواند در کاهش فشار مفید باشد.
15. مصرف غذاهایی که با عفونت مبارزه می‌کنند:

• مصرف موز و برنج، در صورتی که تب با اسهال همراه است.
• غذاهای حاوی ویتامین ث سیستم ایمنی را تقویت نموده و در درمان تب مؤثر است.
• زغال‌اخته در درمان تب و اسهال مؤثر است زیرا حاوی آسپرین می‌باشد.
• فلفل چیلی باعث باز شدن سینوس‌ها و رفع بلغم در ریه‌ها می‌شود.
• گیاه کران بری باعث جلوگیری از چسبندگی باکتری‌ها به دیواره مثانه و دستگاه ادراری می‌شود.
• خردل و ترب کوهی مخاط‌های موجود در مسیر تنفسی را از بین می‌برند.
• پیاز حاوی فیتوشیمیایی است که از برونشیت و ذات‌الریه پیشگیری می‌کند.
• چای سبز و سیاه حاوی کاتچین هستند، یک ماده‌ی آنتی‌بیوتیک طبیعی که باعث رفع اسهال می‌شود.

همراه با اقدامات ذکر شده، می‌توانید برای درمان تب در دوران بارداری، برخی راه‌های طبیعی را نیز امتحان کنید. داروها همیشه بهترین راه‌حل نیستند، آنتی‌بیوتیک‌ها عوارض جانبی زیادی دارند. علاوه بر این، درمان‌های طبیعی باعث کسالت، خواب‌آلودگی و تغییر خلق‌وخو نمی‌شوند.

• نصف فنجان سرکه را به آب حمام افزوده و حدود پنج تا ده دقیقه بدن را با آن بشویید.
• کنگر فرنگی را آن‌قدر بپزید تا نرم شود. سپس قسمت پایین برگ‌های آن را میل کنید.
• یک قاشق غذاخوری ریحان را به یک فنجان آب داغ افزوده و به مدت پنچ دقیقه دم‌کنید. سه یا چهار بار در روز از این چای بنوشید. تب بالا روز بعد فروکش خواهد کرد. سایر گیاهانی که به عرق کردن و پایین آمدن تب کمک می‌کنند عبارت‌اند از نعنا، گل انگور کولی و بومادران.
• یک تکه پیاز خام در قسمت پایین هرکدام از پاها قرار داده و پاها را با یک پتوی گرم بپوشانید.
• هنگام بالا بودن تب، یک لیف حمام را در ظرف حاوی آب گرم و سرکه خیس کنید. رطوبت اضافه آن را کاملاً بگیرید و آن را بر روی پیشانی قرار دهید.
• یک قاشق چای‌خوری دانه‌ی خردل را به یک فنجان آب گرم افزوده و به مدت پنج دقیقه دم‌کنید. سپس آن را بنوشید.
• یک سیب‌زمینی را خرد کنید. تکه‌های سیب‌زمینی را با سرکه خیس کنید و در حالی که دراز کشیده‌اید، بر روی پیشانی قرار دهید. سپس یک لیف حمام را نیز روی آن بگذارید. این کار باعث می‌شود ظرف مدت بیست دقیقه تب کاهش پیدا کند.
• یک تکه لیمو را روی کف پاها قرار دهید و سپس یک جوراب پنبه‌ای مرطوب و روی آن نیز یک جوراب پشمی بپوشید. همچنین می‌توانید دو عدد لیف حمام را در تخم‌مرغ بغلتانید، آن‌ها را در کف پا قرار داده و سپس جوراب بپوشید.
• مخلوطی از دو قاشق غذاخوری روغن‌زیتون و دو حبه سیر بزرگ خرد شده را گرم کنید. این مخلوط را در کف پاها گذاشته و با پلاستیک بپوشانید. روغن‌زیتون و سیر باعث کاهش تب می‌شوند.
• 25 دانه کشمش را در آب خیس کنید، سپس آن‌ها را در داخل آب فشار دهید تا آب داخل آن‌ها خارج شود. آب نصف یک لیموترش را به این ترکیب افزوده و دو بار در روز بنوشید.

در صورتی که با روش‌های ذکر شده، تب فروکش نکرد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص علت تب، آزمایش خون و ادرار توصیه می‌نماید.

پیشگیری از تب در دوران بارداری

• واکسیناسیون علیه آنفولانزای فصلی و آنفولانزای H1N1
• شستن مدام دست‌ها با مواد ضدعفونی‌کننده
• دوری از افراد بیمار
• پرهیز از مصرف شیر غیرپاستوریزه
• اجتناب از دستگاه‌های برنزه کننده بدن، سونا و وان داغ
• اجتناب از مصرف خودسرانه‌ی داروها

پرسش‌های متداول

-بهترین درمان برای تب یونجه در دوران بارداری چیست؟

تب یونجه یا رینیت آلرژیک فصلی، توسط آلرژی‌هایی هم چون گردوغبار یا پوشش بدن حیوانات ایجاد می‌شود. علائم این بیماری شبیه به سرماخوردگی است و عبارت است از عطسه، خارش و آبریزی بینی.

در دوران بارداری، ضعف سیستم ایمنی بدن، ممکن است علائم تب یونجه را شدت بخشد. علاوه بر این، تغییرات هورمونی، بدن را نسبت به سرماخوردگی و آبریزش بینی حساس‌تر می‌نماید.

می‌توانید برای بهبود علائم بیماری از اسپری کورتیکواستروئید بینی استفاده کنید، زیرا حتی مقدار کمی دارو نیز می‌تواند وارد جریان خون شده و به جنین برسد.

آیا تب مخملک در دوران بارداری مضر است؟

تب مخملک توسط باکتری‌های گروه استرپتوکوک ایجاد می‌شود. همان باکتری که گلودرد را نیز ایجاد می‌کند. هنگامی که فرد آلوده به این بیماری، عطسه یا سرفه می‌نماید، ویروس‌های پخش شده در هوا مسری بوده و می‌تواند به فرد دیگری انتقال یابد.

تب مخملک در اوایل بارداری چندان برای مادر و جنین خطرناک نیست؛ اما اگر هنگام زایمان، مادر به این بیماری مبتلا باشد، ممکن است عفونت به نوزاد منتقل شود.

خطرات ناشی از تب دانگ در دوران بارداری چیست؟

حمله‌ی بیماری دانگ در دوران بارداری، ممکن است به دلیل سیستم ایمنی سرکوب‌شده‌ی بدن، خیلی شدید باشد. این بیماری ممکن است خطراتی ماند زایمان زودرس، پره اکلامپسی و کم­وزنی نوزاد هنگام تولد را در بر داشته باشد. هم‌چنین ممکن است باعث خونریزی شدید حین زایمان و نیاز به تزریق خون گردد.

آیا تب غده‌ای در دوران بارداری خطرناک است؟

تب غده‌ای، نوعی عفونت مسری است که توسط ویروس ایجاد می‌شود. این ویروس توسط بزاق فرد آلوده منتشر می‌شود. علائم این بیماری در دوران بارداری، تب بالا و خستگی شدید است؛ اما با این حال بر جنین تأثیری نمی‌گذارد. در صورت داشتن این علائم، با پزشک مشورت کنید.

تب خفیف در بارداری خطرناک نیست و با داروهای خانگی قابل درمان است. با این حال، اگر میزان تب بالاست و با درمان‌های خانگی پایین نمی‌آید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. بارداری دورانی است که نمی‌توان هر دردی را حتی خفیف به‌آسانی تحمل کرد.