برای شناخت و آگاهی شما برای بهبود روابط خود با نوجوانان، باید رازهای موفقیت در پرورش نوجوانان را بدانیم. میدانیم برای اینکه پدر یا مادر عالی باشید چه تلاشی لازم است. حتی اگر روزی سخت را پشت سر گذاشته‌اید.
رازهای موفقیت در پرورش نوجوانان عبارت‌اند از:
- راز اول: در رشد نوجوان کارشناس شوید
- راز دوم: سه چیز که نوجوانان بیش از چیزهای دیگر نیاز دارند
- از تکنیک‌های جدید ارتباط استفاده کنید
- به نوجوان خود اجازه بدهید شکست بخورد
- به آینه نگاه کنید
- به مبانی فکر کنید
- یک شبکه حمایتی برای خودتان بسازید و بپرورانید
در این مقاله به چهار مورد از این رازها اشاره می‌کنیم.
راز اول از رازهای موفقیت در پرورش نوجوانان: در رشد نوجوان کارشناس باشید
این راز نخست مستلزم اختصاص وقت و تلاش مستمر از سوی شماست و ما کمکتان خواهیم کرد تا دست به کار شوید.
«رشد نوجوان» به چه معناست و چرا شناخت آن این‌قدر مهم است؟ این روندی است که نوجوان از طریق آن به مهارت‌های اجتماعی، شناختی و هیجانی لازم برای حرکت در مسیر زندگی می‌رسد.
روند رشد و رسیدن به مرحله بزرگ‌سالی، در طول ۲۱ تا ۲۹ سالگی شکل می‌گیرد. اینکه نوجوان دقیقاً در کجای این روند قرار دارد به سن، خلق‌وخو، محیط و چیزهای دیگر بستگی دارد. رفتاری که از نوجوانتان می‌بینید، نتیجه این است که او به لحاظ رشدی در چه مرحله‌ای قرار دارد.
اگر چارچوبی برای شناخت این روند رشد داشته باشید، می‌توانید بسیار اثربخش‌تر باشید.
بیایید شروع کنیم:
عوامل رشد و نمو نوجوانان از جنبه‌های زیر رشد می‌کنند:
- اجتماعی
- شناختی
- جسمی
- جنسی
- هیجانی
آنچه والدین غالباً نمی‌دانند این است که این پنج حوزه هم‌زمان با یکدیگر رشد نمی‌کنند. ممکن است نوجوانی در یکی از این حوزه‌ها در بالای منحنی و در حوزه‌ای دیگر در پایین منحنی باشد، رفتار گیج‌کننده‌ای داشته باشد که والدین را سرگردان و شناخت نوجوانان را گاهی مشکل کند. این حوزه‌های رشد و نمو در سال‌های آخر دبیرستان هم‌زمان‌تر می‌شوند.
توجه:
ظاهر نوجوان شما بازتابی از سطح رشد درونی او نیست. به درون بنگرید نه به برون.
نکته‌هایی برای والدین
-
درباره رشد اجتماعی:
در زمان لازم او را تشویق کنید، با احساس همدلی به حرف‌هایش گوش دهید و راهنمایی‌اش کنید. روابط نوجوان خود را با دوستانش تسهیل و به صورت مناسب بر آن نظارت کنید.
-
درباره رشد شناختی:
به نوجوانان فرصت بدهید انتخاب‌های خوبی بکنند و تصمیم‌های خوبی بگیرند، ولی همیشه انتظار نداشته باشید به‌تنهایی قادر به انجام درست کارها باشد؛ یک تور ایمنی برایشان تهیه کنید.
-
درباره رشد جنسی:
از وظایف پدر یا مادر این است که مسائل جنسی را به نوجوان خود بیاموزند و ارزش‌هایی که مناسب فرزندشان می‌دانند را به آن‌ها انتقال دهند. حتماً ابعاد هیجانی روابط جنسی را به بحث بگذراند، چون آموزش مسائل جنسی در مدرسه به تنهایی کفایت نخواهد کرد.
-
درباره رشد هیجانی:
شدت هیجان‌های نوجوانان، دو برابر بزرگ‌سالان است. هرچند نمی‌خواهید اجازه بدهید هیجان‌های نوجوان شما در خانه غالب شود اگر زنگ تفریحی بدهید و وقتی هیجان‌های او شدید هستند همدلی کنید، کار مفیدی کرده‌اید.
نکته اصلی: رشد نوجوان
نمی‌توانید سرعت طبیعت را از آنچه هست بیشتر کنید، چرا که رشد زمان‌بندی خودش را دارد و هر زمان‌بندی‌ای منحصربه‌فرد است. به رشد میوه فکر کنید. به هر حال اتفاق خواهد افتاد، ولی نمی‌توانید بر زمان‌بندی آن تأثیر بگذارید.
بسته به سن، سطح بلوغ و خلق نوجوانتان، انتظارات مناسب داشته باشید. نوجوانان می‌توانند شکننده باشند، این طبیعی است. گاهی آن‌ها بدون اینکه قصد بی‌احترامی داشته باشند یا بخواهند شما را عصبانی کنند، فراموش‌کار می‌شوند.
بر درون آن‌ها تمرکز کنید. شاید نوجوان شما ظاهر متفاوتی را از لحاظ لباس و سبک مو بیازماید، اگر این کار او با کسی آسیب نمی‌رساند، اجازه بدهید خودش را ابراز کند، حتی اگر ظاهر او را دوست ندارید.
بگذارید خانه برایش پناهگاه امنی باشد تا در آنجا تجدید نیرو کند؛ همه بچه‌ها نیاز دارند که خانه جایی باشد که از آن‌ها حمایت کند و احساس راحتی کنند.
به خاطر داشته باشید که خانه برای نوجوان شما پناهگاه امنی باشد.
راز دوم از رازهای موفقیت در پرورش نوجوانان: سه چیز که نوجوانان بیش از چیزهای دیگر نیاز دارند
-
عشق:
عشق بی‌قیدوشرط باید مناسب سن نوجوان و همواره – و به خصوص – متناسب با بدجنس‌ترین نوجوانان ابراز شود.
-
حدود:
قوانین و انتظارات روشن، رفتار مناسب را به نوجوانان یاد می‌دهد. به آن‌ها کمک می‌کند ایمن بمانند و در نهایت مظهر عشق شما باشند.
-
قدرت:
نوجوانان باید نظر، دیدگاه و عقیده خود را بیان کنند. آن‌ها می‌خواهند خودشان تصمیم بگیرند و با تمرین و راهنمایی شما یاد می‌گیرند این کار را مسئولانه انجام دهند.
راز سوم از رازهای موفقیت در پرورش نوجوانان: از تکنیک‌های جدید ارتباط استفاده کنید
احساس کرده‌اید که ارتباط بین شما و نوجوانتان تغییر کرده است؟ گاهی نوجوانان ترجیح می‌دهند احساسات افکارشان را با دوستان خود در میان بگذارند نه با شما.
این می‌تواند راهی برای بیان استقلال یا قدرت آن‌ها باشد و لزوماً به معنای آن نیست که کار اشتباهی انجام داده‌اید! با این حال باید بدانید چه اتفاقی در زندگی نوجوان شما در حال وقوع است؛ بنابراین والدین باید در ارتباط «غیرمستقیم» مهارت بسیار داشته باشند.
چند نکته:
- یاد بگیرید زبان بدن را بخوانید.
- دوستان نوجوان خود و همچنین والدین آن‌ها را بشناسید
- بزرگ‌سالانی که نقش مهمی در زندگی نوجوان شما ایفا می‌کنند؛ اعم از معلمان، مربیان، رهبران جوان و غیره را بشناسید و با آن‌ها رابطه برقرار کنید
- باید روی رابطه خود با نوجوانتان تمرکز کنید
- موقعیت راحتی را فراهم کنید که ارتباط در آن لحظات به طور طبیعی شکل بگیرد
فناوری‌های جدید
حوزه دیگری که والدین باید برای به کارگیری تکنیک‌های جدید ارتباطی یاد بگیرند، استفاده از فناوری‌های جدیدی است که نوجوان‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ اعم از ارسال پیامک با تلفن همراه یا استفاده از شبکه‌های اجتماعی.
والدینی که ابزارهای ارتباطی جدید را یاد نگیرند، نه فقط در معرض خطر انزوا و عدم دسترسی قرار دارند، بلکه در ارائه راهنمایی‌های ضروری برای نوجوان خود کم‌تر اثربخش هستند.
اشتباهات ارتباطی رایج والدین
- ناکامی در تغییر
نوجوانان در همه ابعادی که تا به حال بررسی کردیم در حال تغییرند؛ پس باید سبک ارتباطی خود را تغییر دهید تا قادر به انعکاس این تغییرات باشید.
- آن‌ها را در گفتگو دخیل کنید نه اینکه به طور مستقیم هدف قرارشان دهید.
- انتظارات یا قوانین غیرقابل‌مذاکره را شناسایی کنید و مایل باشید در همه حوزه‌های دیگر آزادانه بحث کنید.
- با احترام، به آنچه نوجوانتان می‌گوید گوش فرا دهید؛ نه فقط به کلمات بلکه به هیجان‌های نهفته نیز توجه کنید.
- حل مسئله بدون درخواست
مداخله والدین برای حل مسائل نوجوانشان این پیام را به آن‌ها می‌دهد که خودشان قادر به حل مشکلات نیستند. بهترین کار این است که به حرفش گوش کنید و از او بپرسید آیا کمکی از شما برمی‌آید، چه کمکی؟
- مشارکت زیاد برای جلوگیری از اشتباه نوجوان یا رنج کشیدن او
تجربه شکست و درد به نوجوانتان کمک می‌کند انعطاف‌پذیر شود و بداند که می‌تواند از فراز و نشیب‌های زندگی نجات پیدا کند.
قابل‌درک است که والدین می‌خواهند آسیب وارده به فرزند خود را به حداقل برسانند، ولی درک این نکته نیز مهم است که تجربه قوی‌ترین درس‌های زندگی را به آنان یاد می‌دهد.
به یاد داشته باشید: «استقلال هدف نهایی است نه کنترل.»
راز چهارم از رازهای موفقیت در پرورش نوجوانان: به نوجوان خود اجازه بدهید شکست بخورد
شاید اصطلاح «والد هلیکوپتری» را شنیده باشید. منظور والدینی هستند که خیلی هوای فرزندشان را دارند و بسیار به او نزدیک‌اند؛ این والدین غالباً نگران‌اند و بسیاری از آن‌ها در زندگی فرزندان خود زیادی دخالت می‌کند.
امروزه محققان تأثیرات منفی این سبک فرزند پروری (که شاید خیرخواهانه باشد) را روی بچه‌ها بررسی می‌کند. فرزند پروری همراه با نگرانی و مشارکت زیاد، با افزایش افسردگی، اضطراب و حتی سوءمصرف مواد در نوجوان رابطه دارد.
این نوع رابطه جوانانی فاقد انعطاف‌پذیری را برای مواجهه با فراز و نشیب‌های زندگی می‌پروراند که به کمال‌گرایانی هراسان از خطر کردن بدل می‌شوند. از اشتباهات و حتی شکست‌ها خیلی چیزها می‌توان یاد گرفت؛ والدینی که مانع از آن می‌شوند که فرزندشان این چیزها را تجربه کنند، بیشتر به آن‌ها آسیب می‌رسانند.
شمای والد باید بدانید چه وقت مداخله کردن عاقلانه است و چه وقت بهتر است از سر راه نوجوانتان کنار بروید و بگذارید او تجربه‌ای طبیعی داشته باشد که گاهی همراه با درد، چالش و حتی شکست است.
منبع
کتاب رازهای موفقیت و شادکامی ؛ نوشته سو بلانی و جک برانیگان ؛ ترجمه ابوذر کرمی
