اختلال کاستی توجه/بیش فعالی (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder)

اختلال کاستی توجه/بیش فعالی (ADHD) بر کودکان و نوجوانان تأثیر می گذارد و می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. ADHD شایع ترین اختلال روانی در کودکان است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است بیش از حد فعال باشند و نتوانند تکانه های خود را کنترل کنند یا ممکن است در توجه کردن دچار مشکل شوند. این رفتارها در خانه و مدرسه منجر به ایجاد مشکل می شود که در پسران شایع تر از دختران است. شروع آن در اوایل سال های مدرسه هنگامی که متوجه می شویم فرزندمان در تمرکز کردن مشکل دارد است. بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است مشکل مدیریت زمان، سازماندهی، تنظیم اهداف و کاهش عملکرد در شغل را داشته باشند. آنها ممکن است در روابط، اعتماد به نفس و اعتیاد هم مشکل داشته باشند.

این اختلال با کمبود توجه، پر تحرکی و افزایش رفتار های بدون فکر و بیشتر از آنچه که نسبت به سن فرد انتظار می رود مشخص می شود. در گذشته پر تحرکی را عامل اصلی ایجاد اختلال در زندگی فرد می دانستند، حال کنترل تکانه عاملی مهم تر در مختل کردن عملکرد افراد مبتلا می باشد. از اوایل قرن 20 این اختلال با نام های مختلفی شناخته شده است. از آنجا که این اختلال می تواند از شیر خوارگی هم شروع شود، شیرخواران مبتلا با تغییرات محیطی ناراحت می شوند چرا که به تغییرات دما، نور و سرو صدا به شدت حساس هستند. آن ها در گهواره فعالیت زیادی دارند، کم می خوابند و زیاد گریه می کنند. در برخی از آن ها کودکان شل که زیاد می خوابند و در ماه های اول زندگی رشد کمی دارند نیز وجود دارد. از 3 سالگی علامت ها بارزتر می شود و به جز در موارد شدید اغلب تا سن پیش دبستانی این اختلال تشخیص داده نمی شود.

برخی از ویژگی کودکان مبتلا این است که در مدرسه هنگام آزمون دادن به سرعت به سراغ سوال ها می روند اما فقط چند سوال اول را پاسخ می دهند. اکثر آن ها تحریک پذیر و پرخاشگر می باشند و با کوچکترین محرکی از کوره در می روند. هیجان های آن ها متغیر و غیر قابل پیش بینی می باشد. آن ها در معرض حوادث مختلفی قرار دارند که منجر به آسیب هایی در زمینه ها ی مختلف زندگی شان می شود. مشکلات یادگیری و رفتاری از جمله مشکلاتی است که افراد مبتلا در مدرسه خواهند داشت که گاهی به دلیل اختلالات ارتباطی و یادگیری همراه یا حواس پرتی و اختلال در توجه می باشد. عدم دقت به جزئیات، به سختی تمام کردن تکالیف و فراموشی در انجام فعالیت های روزانه از دیگر ویژگی آن ها است.

اختلال هماهنگی رشدی (Developmental Coordination Disorder)
بخوانید

هنگامی که اسمشان را صدا می زنند با تاخیر پاسخ می دهند که موجب می شود والدین آن ها به شنوایی فرزندشان شک کنند. رفتارهای ضد اجتماعی و اعتماد به نفس ضعیف به دنبال واکنش های کارکنان مدرسه و یا والدین می باشد. پر تحرکی و بی قراری در صندلی در کلاس درس کاملا قابل مشاهده است. در هنگام بازی کردن سر و صدای زیادی دارند، صبر و تحمل کم و نداشتن حوصله برای ایستادن در صف و رعایت نوبت، بدون فکر عمل کردن، پریدن وسط حرف دیگران و جواب دادن قبل از اتمام کلام طرف مقابل در آن ها دیده می شود.

 وجود نشانه ها تا قبل از 12 سالگی، حداقل در دو محیط مختلف و شش نشانه یا بیشتر در معیار کاستی توجه و یا در معیار بیش فعالی و تکانشگری به مدت 6 ماه در تشخیص این اختلال لازم است. DSM 5 برای این اختلال سن شروع تعیین نکرده است زیرا نگاه به گذشته و تعیین دقیق زمان شروع نشانه ها بسیار دشوار است. نشانه های بی توجهی شامل این موارد می باشد، 1-عدم توجه به جزئیات، 2-عدم توانایی حفظ توجه در کار های جدی یا فعالیت های تفریحی، 3-گوش ندادن به فردی که در حال صحبت با اوست، 4-عدم توانایی انجام کاری طبق دستورالعمل و به پایان رساندن آن، 5-عدم سازمان دهی و نظم دادن به کارها و نداشتن مدیریت زمان، 6-اجتناب از کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی زیادی دارند، 7-گم کردن وسایل ضروری، 8-پرت شدن حواس به آسانی با محرک های مزاحم و بی اهمیت و 9-فراموش کردن کارهای روزمره ی خود.

نشانه های بیش فعالی و تکانشگری نیز شامل این موارد می باشد، 1-تکان دادن دست و پای خود هنگام نشتن و یا انجام حرکات ریز و مکرر، 2-در جاهایی که باید روی صندلی بنشیند صندلی را ترک می کند، 3-این طرف و آن طرف پریدن و یا بالا رفتن از وسایل مختلف در موقعیت های نامناسب، 4-بازی کردن با سر و صدای زیاد، 5-همیشه در حال جنب و جوش بودن و بی قراری و عدم توانایی آرام نشستن به مدت طولانی، 6-زیاد حرف زدن، 7-وسط حرف دیگران پریدن و بدون دقت به سوال ها پاسخ دادن، 8-عدم توانایی منتظر نوبت بودن و 9-مزاحم کارهای دیگران شدن و متوقف کردن آن.

اختلال در ژن های مربوط به نوروترانسمیترهای مغزی از جمله دوپامین، نوراپی نفرین، سروتونین، ژن ناقل دوپامین، بعضی گیرنده های دوپامین و ژنی که نحوه ی آزاد شدن دوپامین در مغز را کنترل می کند به عنوان یکی از علت های مهمی است که در این اختلال نقش دارند. حضور بعضی از عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری، مشکلات بارداری و هنگام تولد و خوردن برخی از نوشیدنی ها در آن دوران می باشد که در صورت داشتن زمینه ی ارثی این اختلال بروز می کند. در برخی از مناطق مغز آن ها مانند قطعات پیشانی، آهیانه ای، پس سری، کرتکس پیشانی، گره های پایه و مخچه کاهش حجم مشاهده شده است.

اختلال طیف اوتیسم (Autism Spectrum Disorder)
بخوانید

 عملکرد اجرایی مجموعه ای از فرایند های برنامه ریزی و کنترل توجه است که تحت کنترل کورتکس پیشانی مغز می باشد. کم حجم بودن این قسمت از مغز پیش بینی کننده ی عملکرد ضعیف در آزمون های دقت و تکالیفی است که به بازداری یعضی از رفتار ها مربوط است. از طرفی اختلال در برنامه ریزی و انجام دادن رفتار ها مربوط به مدارهای دخیل در انتخاب، اقدام و انجام دادنواکنش های حرکتی و شناختی پیچیده است که با مخچه در ارتباط می باشد. کشیدن سیگار مادران در دوران بارداری منجر به نابهنجاری در عملکرد دوپامین می شود که خود در رفتارهای بازدارنده مشکل بوجود می آورد.

والدین افراد مبتلا به دلیل اینکه از رفتارهای اخلال گرانه و بیش فعالی آن ها خسته می شوندو تحمل خود را از دست داده و در تربیت آن ها بیشتر سخت گیری خواهند کرد که همین امر موجب می شود فرزندان لجبازی و نافرمانی بیشتری داشته باشند. از نگاه رفتارگرایانبه علت تربیت و کنترل والدین که باعث به کودکان خود توجه بیشتری داشته باشند خود این امر منجر به تقویت رفتار آن ها شده و شدت و فراوانی رفتارهایشان افزایش می یابد. نقص در نظریه ی ذهن در افراد مبتلا موجب عدم توانایی درک حالات ذهنی خود و دیگران می شود، در نتیجه آن ها در تعاملاتشان به شیوه ی نامناسب و اشتباه واکنش نشان می دهند. اما مطالعات مختلف این نظریه را تائید نکرده اند.

5-8 درصد از کودکان و نوجوانان از این اختلال رنج می برند. شیوع این اختلال در بزرگسالان 2/5 تا 4 درصد است. میزان ابتلای پسران به دختران در نمونه های همه گیرشناسی تا بالینی 2 تا 9 برابر متغیر می باشد.

روند این اختلال متغیر می باشد. تا 60 درصد از علائم تا نوجوانی یا بزرگسالی ادامه خواهد داشت. 40 درصد باقیمانده یا در دوران بلوغ و یا اوایل بزرگسالی بهبود می یابند. در برخی موارد پرتحرکی به سمت بهبودی پیشرفت می کند ولی مشکلات مربوط به توجه ادامه داشته است. پرتحرکی اولین علامت و حواس پرتی آخرین علامتی است که بهبود می یابد. تا قبل از 12 سالگی احتمال کمی برای بهبودی وجود دارد چرا که اغلب بین 12 تا 20 سالگی بهبود می یابند. رفتارهای تکانه ای و عدم تمرکز از جمله علائم باقیمانده در بزرگسالان می باشد.

تاخیر کلی رشد (Global Developmental Delay)
بخوانید

 خط اول درمان این اختلال دارو درمانی می باشد. بیشترین اثر بخشی و عوارض جانبی کم را داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی دارند که به دو نوع کوتاه و بلند اثر وجود دارد. از جمله دارو ها برای درمان این اختلال می توان به متیل فنیدیت (ریتالین) و دکستروآمفتامین (دکسدرین) و ترکیبات نمک آمفتامین اشاره کرد. این ها از آکونیست های دوپامین می باشند. متیل فنیدیت کوتاه اثر بوده و 3 تا 4 ساعت اثرش به طول می انجامد. در افرادی که به اختلال تیک نیز دچار هستند مصرف این دارو منجر به بدتر شدن تیک آن ها می شود. برای کنترل بی خوابی ناشی از مصرف این داروها از دیفن هیدرامین، ترازودون می توان استفاده کرد. برای مدیریت علائم گروه های مهارت های اجتماعی، آموزش والدین و مداخلات رفتاری در مدرسه و خانه می تواند مفید باشد. در کنار این ها ارزیابی و درمان اختلالات یادگیری یا اختلالات روان پزشکی همراه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

به زودی

به زودی

به زودی

حمید 8 سال دارد و به علت بی نظمی و بی قراری در کلاس درس از طرف مدرسه ارجاع شده است. در کلاس سر صندلی خود نمی نشیند و بی دلیل را می رود، با دانش آموزانی که در حال انجام تکالیف خود هستند حرف می زند. وقتی روی صندلی خود نی نشیند دائم وول می خورد و یا با وسایلش بازی کرده و آن ها را به زمین می اندازد. این رفتار های او موجب شده که بارها از کلاس اخراج شود. در زنگ های تفریح بچه ها ر هول می دهد و نمی تواند آرام سر صف بایستد. نهر های او در درس املا به علت تمرکز پایین و بی دقتی پایین می باشد. در بیشتر مواقع مداد، پاک کن، کلاه و دستکش خود را در مدرسه جا می گذارد.

گردآوری شده توسط گروه آموزشی فکر بنیان

استفاده از مطالب فکر بنیان صرفاً با ذکر منبع (WWW.FEKRBONYAN.COM) بلامانع است.

Telegram
Instagram
YouTube

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.