مقاله‌ی تقویت حافظه شامل تکنیک‌هایی برای داشتن حافظه‌ای نامحدود است. خواندن این مقاله هفت دقیقه وقت شما را می‌گیرد.
اصول یک حافظه خوب
مهارتی که دائماً دانشجویان از لزوم بهبود آن صحبت می‌کنند مهارت تقویت حافظه است. هیچ قرص یا دارو یا جادویی هرگز به شما کمک نخواهد کرد که مطلبی را به روش ناگهانی و فوری یاد بگیرید. به‌علاوه هیچ جایگزینی برای تمرین، تمرین، تمرین و بازبینی، بازبینی و بازبینی وجود ندارد.
نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که هیچ روش تقویت حافظه یکسانی برای همه موقعیت‌ها وجود ندارد. می‌دانید که روشی که با آن فهرست اقلام مورد نیاز برای خرید را حفظ می‌کنیم با روشی که یک تئوری را با آن به خاطر می‌سپاریم بسیار متفاوت است؛ بنابراین لازم است که از روش‌های مختلف حافظه برای کارهای گوناگون استفاده کنیم.
این صفحات بعضی از روش‌ها را برای نظم دادن به خود، محیط و مواد مطالعاتی و در نتیجه تقویت حافظه معرفی خواهد کرد. البته روش‌هایی هم وجود دارد که به شما کمک می‌کند جزئیات بیشتری را به خاطر بسپارید.
ذخیره کردن و بازیابی اطلاعات بر پنج اصل مهم استوار است:
- زمینه و محیط- جایی که یاد می‌گیرید
حافظه به زمینه وابسته است و اساساً به مکانی اشاره دارد که شما در آن مطلبی می‌آموزید. برای مثال مطالعه در یک محیط مشابه با محیطی که در آن آزموده خواهید شد توانایی بازیابی اطلاعات را بالا می‌برد.
محیط مطالعه باید چنین باشد:
- عوامل پرت‌کننده حواس در آن نباشند
- دمای مناسب و تهویه هوا داشته باشد
- نور کافی
- صندلی مناسب برای مطالعه
- نداشتن احساس گرسنگی یا تشنگی در زمان مطالعه
- مهم‌ترین چیز این است که محیطتان انگیزه‌ای برای مطالعه باشد
- حالت- روحیه‌تان
حال و روحیه بر روی توانایی‌تان در بازاریابی اطلاعاتی که خوانده‌اید تأثیر می‌گذارد. وقتی مطالعه کنید داشتن کمی اضطراب طبیعی است و می‌توان تمرکز و توجه را بالا ببرد.
بااین‌حال اضطراب بیش از حداقل و در زمان امتحان توانایی بازیابی را مختل می‌کند. اگر در این زمینه مشکل‌دارید با یک روان‌شناس تماس بگیرید تا روش‌های مدیریت استرس را بیاموزید.
- استراحت مداوم و میان وعده‌های کوچک
وقتی در حال یادگیری هستید کمی استراحت باعث می‌شود یادآوری مطالب برایتان آسان شود. همراه با بازبینی مداوم، متوجه خواهید شد که بازیابی اطلاعاتتان بهتر شده است. یک توصیه متداول این است که مدت‌زمان مطالعه‌تان 20 تا 40 دقیقه باشد و پس‌ازآن کمی استراحت کنید تا مجدداً باانرژی بیشتر شروع کنید.
حجم کمی مطالعه کرده، استراحت کنید و دوباره مطالعه کنید.
اگر در فواصل زمانی کوتاه‌مدت یاد بگیرید دستاوردتان بیشتر خواهد بود تا اینکه بخواهید یک‌باره مطالب فراوانی را بیاموزید. حتی اگر در حال لذت بردن از مطالعه هستید استراحت کنید این وقت استراحت نه‌تنها به بازیابی کمک می‌کند بلکه از خستگی بیش‌ازحد و از دست دادن تمرکز جلوگیری خواهد کرد؛ بنابراین می‌توانید بیشتر مطالعه کنید.
- مطالعه همراه با درک نه‌فقط طوطی‌وار خواندن
اگر متوجه مطلبی نشوید آن‌ها به خاطر نخواهید آورد
سعی کنید اصول اولیه را درک کنید و سپس به سراغ مفاهیم و مثال‌های سخت‌تر بروید. گاهی مقدمه کتاب‌ها با ذکر مفاهیم اصلی شروع می‌شود که ایده پیچیده‌تر را می‌سازند. اگر نمی‌توانی منبع ساده‌تری از اطلاعات را بیابید، باید از کسی که توانایی کافی را دارد بخواهید تا مطالب را برایتان توضیح دهد.
- یادگیری فعال
برای تقویت حافظه و داشتن حافظه‌ای با ظرفیت بی‌نهایت فقط روخوانی نکنید و تصور کنید که همه اطلاعات مانند یک اسفنج جذب شما خواهند شد. این روش بسیار منفعلانه است. با مطالبی که سعی دارید به خاطر بسپارید کارکنید و درگیر آن‌ها شوید:
- از خودتان سؤال بپرسید
- در مورد موضوع و تجربه شخصی‌تان فکر کنید
- تئوری‌ها را به زبان خود بگویید
- در مورد مسائل با همکلاسی‌هایتان صحبت کنید
- سؤال را در قالب بحث مطرح کنید
- بعضی مثال‌ها را امتحان کنید
- یک خلاصه، فهرست، نمودار، فلش کارت یا نقشه ذهنی آماده کنید
- سعی نکنید که فقط کلمات روی کاغذ را حفظ کنید، با مطالبی که می‌خوانید کارکنید.
استراتژی‌های حافظه
نمودارها
خیلی‌ها با استفاده از نمودار راحت‌تر مطالب را به خاطر می‌آورند زیرا ساختار یا رویه چیزهایی که یاد گرفته‌اند را نشان می‌دهد. شما هم می‌توانید گزارش‌های آزمایشگاهی دقیق را روی نمودار پیاده کنید و آن‌ها را به دیوار بزنید و این‌گونه تمام اطلاعات را با چشم‌بسته به خاطر آورید.
می‌توانید گام‌های یک فرآیند و مراحل آزمایشگاهی را در قالب نمودار ترسیم کرده و جایی قرار بدهید که جلوی چشمتان باشد.
نقشه‌ها و جداول
نقشه‌ها معمولاً مجموعه حقایق را در مورد دو یا چند تئوری و مدل خلاصه می‌کنند (گروهی از ویژگی‌ها یا حتی ارگانیسم‌های تک‌سلولی). کشیدن جدول باعث می‌شود که تعداد مطالب در مورد یک موضوع به‌صورت بصری در ذهنتان ثبت شود و تفاوت‌های آن‌ها با سایرین کاملاً مشخص گردد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد ساخت جدول قسمت روش‌های یادداشت‌برداری را ببینید.
نقشه‌های ذهنی
نقشه‌های ذهنی به تقویت حافظه‌تان کمک می‌کنند زیرا تصویر یک موضوع و تمام بخش‌هایش را نشان خواهند داد.
توانایی برای به خاطر آوردن نقشه ذهنی، شکلش، تعداد زیرشاخه‌هایش تمام کلیدواژه‌های موردنیاز برای آن موضوع و چارچوب نحوه ارتباط آن‌ها را نشان خواهد داد.
برای مفیدتر بودن باید ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- دقیق باشند
- منظم و خواندنشان آسان باشد
- ویژگی‌هایی داشته باشند که حافظه را تقویت کند مانند شماره‌گذاری، نمودارها و آیکون‌های کوچک، رنگ‌ها
- مثال‌های خودتان
- ارتباط میان شاخه‌ها را نشان دهند
همچنین می‌توانید از نقشه‌های ذهنی برای نمایش تمام ارتباطات میان یک اصطلاح، شخص یا تئوری استفاده کنید. بدین ترتیب درک درستی از آن اصطلاح، نحوه، زمان و چرایی کاربردش خواهید داشت. ازآنجاکه این نوع نقشه ذهنی مفاهیم را شفاف‌سازی می‌کند و به هم متصل می‌نماید، حافظه‌تان را هم تقویت خواهد کرد.
مطالعه با نقشه‌های ذهنی
با تکمیل هر موضوع در طول‌ترم یا در زمان فرجه‌ها برای امتحانات آن‌ها را آماده کنید.
- با یادگرفتن هر شاخه آن‌ها را به حافظه بسپارید. با یکرنگ یا اندازه مشخص ارتباطشان را حفظ کنید.
- دائماً با تلاش برای به خاطر آوردن هر چه سریع‌تر نقشه خود را بیازمایید. به سراغ موضوع دیگر بروید و سپس بازیابی نقشه ذهن را بررسی کنید.
- سخت‌ترین چیزی که در مورداستفاده از نقشه‌های ذهنی وجود دارد بازگردانی آن‌ها به حالت نوشتاری است. این کار نیاز به تمرین دارد. از یک نقشه ذهنی حفظ‌شده به‌عنوان اساس کار استفاده کنید.
- در مورد یک موضوع بلند صحبت کنید.
- در مورد یک موضوع بنویسید: آیا این کار را به‌راحتی انجام دادید؟ اگرنه دوباره به سراغ نقشه ذهنی رفته و تمرکز کنید که چه قسمتی را فراموش کرده‌اید.
- پاسخ مقایسه برای دوشاخه از یک نقشه ذهنی را بنویسید.
- پس از اتمام مطالعه برای هر موضوعی که خوانده‌اید و حالا روی برگه امتحان است، سریعاً یک نقشه ذهنی بکشید. درصورتی‌که شاخه‌ها و کلیدواژه‌های دیگر را به خاطر آوردید به آن بیفزایید. متناوباً نقشه ذهنی‌تان را در بالای صفحه قبل از شروع به نوشتن پاسختان بکشید.
- از این نقشه‌های ذهنی برای نظم دادن به پاسختان در امتحان استفاده کنید. تا زمانی که پاسخ دادنتان به سؤالات تمام نشده آن‌ها را خط نزنید. اگر اطلاعات درستی درونشان باشد می‌توانند برایتان نمره بگیرند.
تصویرسازی (روش ارتباطی)
تصاویر راحت‌تر از توضیحات کلامی یادآوری می‌شوند. همچنین تصاویر ملموس مانند ماشین یا قایق را راحت‌تر از مفاهیم انتزاعی مانند هوش یا عشق می‌توان به خاطر سپرد. یک روش تصویرسازی که بازیابی را بالا می‌برد روش ارتباطی است.
مثال‌ها
اگر لازم باشد که موز، هویج، لیموناد و عسل را به خاطر بیاورید، می‌توانید میمونی را تصور کنید که موز می‌خورد درحالی‌که هویج می‌کارد و با لیموناد به آن‌ها آب می‌دهد. شربت شیرین موجود در لیموناد زنبورهایی که برای درست کردن عسل تلاش می‌کنند را جذب خواهد کرد (یک تصویر مضحک اما فراموش‌نشدنی).
این روش برای یادگیری لغات قابل‌استفاده است: کلمه فرانسوی برای حلزون escargot است، می‌توان آن‌ها مانند حلزونی که روی یک قایق نشسته تجسم کرد، به‌عبارت‌دیگر حلزونی مثل قایق (cargo)
اتاق رومی‌ها
استراتژی اتاق رومی‌ها روش ارتباط با مکان را به یک استراتژی تصویرسازی گسترش می‌دهد که در آن اتاق‌های یک‌خانه قرار دارند. باید بتوانید تمام اتاق و قسمت‌ها و وسایل موجود در آن را به‌سادگی به ذهن بیاورید. در ادامه با توجه به اطلاعات هر بخش از اتاق، مبلمان و وسایل دیگر ارتباطات شکل می‌گیرند. هر چه ارتباط احمقانه‌تر و جدیدتر باشد آسان‌تر به خاطر می‌آید و بنابراین این روش بهتر کار می‌کند. برای برقراری این روابط به تلاش نیاز است.
مراحل اتاق رومی‌ها برای تقویت حافظه
تمام یادداشت‌های مربوط به یک موضوع، واحد یا قسمت را تنظیم کنید. موضوع را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و به آن‌ها نظم بدهید به‌طوری‌که تمام اطلاعات، تعاریف، ویژگی‌ها، کاربردها، مثال‌ها و تئوری‌ها در یک مجموعه قرار بگیرند سپس:
- اتاقی که برایتان بسیار آشناست را تجسم کنید.
- وسایل موجود در اتاق را به خاطر آورید می‌تواند شامل قفسه‌های کتاب، صندلی‌ها و پنجره‌ها باشد.
- بر روی هر قسمت از وسایل یک مجموعه اطلاعات را قرار دهید. سعی کنید ارتباط را به نحوی تجسم نمایید که حافظه‌تان را تقویت کند. اگر بتوانید روابط خنده‌دار ایجاد کنید راحت‌تر حفظ خواهید کرد.
- بازیابی مجموعه اطلاعات هر قسمت از وسایل را تمرین کنید.
- فرض کنید که وارد اتاق شده‌اید، وسایل را تجسم کرده و از ارتباطات فرضی برای بازیابی اطلاعات مربوط به موضوع در اتاق استفاده کنید.
- رویه را با اتاق دیگری برای موضوع دیگر تکرار کنید.
دانشجویان ادعا کردند که با این روش دقیقاً همه‌چیز را به خاطر می‌آورند.
اختصارات
اختصارات کلماتی هستند که از حروف اول کلمات کلیدی مربوط به یک موضوع یا فرآیند ساخته می‌شوند. آن‌ها روشی مناسب برای به خاطر سپردن ترتیب هستند.
مثال
BEDMAS: توسط دانشجویان ریاضی برای به خاطر سپردن ترتیب عملیات استفاده می‌شود.
TRACC: اطلاعیه تجاری باید زمان‌بندی‌شده، منطقی، صحیح، دقیق و شفاف باشد.
ROYGBIV: برای به خاطر سپردن رنگ‌های رنگین‌کمان استفاده می‌شود.
شعر رمزی برای تقویت حافظه
شعرهای رمزی عبارات کوتاه یا شعرهایی هستند که در آن‌ها حرف اول هر کلمه یا بیت شمارا به کلمه‌ای می‌رساند که می‌خواستید حفظ کنید.
مثال
Every Good Boy Deserves Fruit: در موسیقی برای حفظ کردن نت‌ها (E, G, B, D, F) بکار می‌رود.
Betty Brown Runs Over Your Garden But Violet Grey Walks: در مهندسی و فناوری برای به خاطر سپردن کدهای رنگ و ارزششان استفاده می‌شود.
قافیه‌ها و آهنگ‌ها
قافیه‌ها روشی مفید برای یادگیری و به خاطر سپردن مطالب هستند زیرا فراتر از چند کلمه روی کاغذند، افراد همه‌چیز را مانند یک شعر حفظ خواهند کرد.
گفتن و تکرار کردن تعاریف یا فرمول‌ها در قالب یک وزن دل‌نشین به بازیابی اطلاعات کمک خواهد کرد. می‌توانید سعی کنید که اطلاعات را مانند یک شعر در وزن مشخص بخوانید. در امتحان متوجه خواهید شد که همه‌چیز مانند همان وزن یادتان می‌آید. (does دزدِ s رو می‌دزده).
داستان‌سرایی
استراتژی دیگری که در بازیابی اطلاعات به شما کمک می‌کند داستان‌سرایی یا داستان‌پردازی از ارتباط میان اطلاعاتی که است که باید حفظ کنید.
مثال
بعضی پرستارها باید رنگ لوله خونی را به خاطر بسپارند و بدانند که برای چه هستند. می‌توان با گفتن یک داستان آن‌ها را حفظ کرد: من پنج عمه (رقیق‌کننده خون) دارم. عمه معمولی‌ام 4 سگ به نام‌های بیوشیمی، خوناب شناسی، دارو و هورمون‌ها دارد، عمه EDTA دو سگ بنفش به نام‌های خون‌شناسی و شمارش سلولی دارد، عمه Oxalate یک سگ خاکستری به نام گلوکز دارد. در قالب یک داستان می‌توان جزئیات بیشتر را هم اضافه کرد که شامل کد رنگ نمونه‌های آزمایشی می‌شود.
داستان‌ها را حتی می‌توان برای فرمول‌های مختلف مانند تبدیل فارنهایت به سانتی‌گراد استفاده کرد: جمعه (F) مثل (=)9 به 5 (9/5) در کالج (c) است و (+) من فقط 32 دقیقه وقت دارم که به آنجا بروم.
مجموعه‌سازی
83-83-83-0800
این مجموعه عدد نشان‌گر مجموعه‌سازی مانند قافیه سازی است. در مجموعه‌سازی در عوض اینکه مطالب را جداجدا یاد بگیریم آن‌ها را در قالب یک گروه قرار می‌دهیم. حافظه کوتاه‌مدت قبل از اینکه اطلاعات قبلی بیرون بروند و جا برای اطلاعات جدید باز شود محدودیت کمی برای یادگیری دارد. با دسته‌بندی مطالب می‌توان بیشتر از 7 قسمت مجزا را یاد گرفت.
عدد بالا متشکل از 10 عدد است؛ اما وقتی در چهار دسته قرار بگیرند راحت‌تر حفظ می‌شوند. فرمول‌ها را بهتر می‌توان در قالب گروه‌بندی یاد گرفت.
حرف زدن بلند با خود برای تقویت حافظه
این روش به معنی توضیح یک موضوع برای خود است به‌نحوی‌که ببینیم آیا می‌توانیم بدون فراموش کردن بخشی از توضیحات یا تمام آن‌ها را به خاطر آوریم.
این روش باید بعدازاینکه یک مطلب را یک یا دو بار خواندید استفاده شود. با این روش خیلی خوب می‌توان یادگیری مطلب را کنترل کرد. حرف زدن بلند با خود معمولاً با سایر روش‌ها مانند مجموعه‌سازی ترکیب می‌شود به‌ویژه اگر در حال یادگیری تعاریف، فرمول‌ها، معادلات یا اصول، اختصارات و اتاق رومی باشید. اگر می‌توانید خیلی راحت در مورد یک موضوع صحبت کنید خواهید توانست در مورد آن بنویسید.
مراحل حرف زدن بلند با خود
- یادداشت‌های مربوط به یک موضوع را بخوانید. درکتان را کنترل کنید.
- از روش ذخیره‌سازی یا آماده‌سازی مانند بازگویی تعاریف، برداشت یادداشت‌های کوتاه، نوشتن فهرست، ترسیم نمودار، پخش نوار ضبط‌شده یا فلش کارت استفاده کنید.
- کمی استراحت کنید و شاید لازم باشد به سراغ موضوع دیگری بروید.
- پس از استراحت به سراغ موضوع اولیه بروید و برداشتان را با ارائه بلند مطالب برای خودتان بررسی کنید. همه‌چیزی که یادتان می‌آید را بلند بگویید.
- خودتان را بررسی کنید، در بازگویی اطلاعات چقدر مسلط هستید؟ آیا تئوری و مثال‌ها را گفتید؟ آیا تفاوت و مشابهت‌ها را به خاطر دارید؟ آیا نکته مهمی هست که فراموش‌شده یا در آن مشکل‌دارید؟
- اگر قسمت‌هایی هست که نتوانستید به خاطر آورید به یادداشت‌هایتان نگاه کنید آن قسمت‌ها را دوباره بخوانید و علامت بزنید تا بتوانید اطلاعات را اضافه کنید.
- روش گفتگوی درونی بلند دیگری که وجود دارد تبدیل نوشته‌ها به یک موضوع در قالب یک داستان است و سپس یادآوری آن داستان از ابتدا، میانه و پایانش به‌نحوی‌که اشخاص، زمان، مکان، چرایی و چگونگی کاملاً بازگو شود.
