متیل‌فنیدیت با نام تجاری ریتالین (Ritalin) دارویی محرک است که در درمان اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی و نارکولپسی کاربرد دارد.
جدا از برخی عوارض، استفاده از این دارو با تجویز روان‌پزشک وارد به اختلال نقص توجه بی‌خطر است و به‌ندرت منجر به وابستگی می‌شود، چراکه در این موارد دارو برای جبران نقیصه‌ای تجویز می‌شود و استفاده از آن نه تنها سیستم مغز را مختل نمی‌کند بلکه به کمبودی که در مغز وجود دارد پاسخ می‌دهد.
به علاوه پزشک معالج میزان تجویز دارو را با مقادیر کم آغاز کرده و به تدریج بالا می‌برد تا سیستم عصبی مغزی به‌واسطه‌ی افزایش سریع فرارسان دوپامین در مغز دچار اختلال نشود.
متیل‌فنیدیت با دوز لازم و مناسب بر مغز اثر تحریکی دارد و می‌تواند در افراد با اختلال نقص توجه باعث زیاد شدن هشیاری، توجه و انرژی شود.
مصرف‌کنندگان با مصرف متیل‌فنیدیت (ریتالین) به دنبال چه هستند؟
گروهی از دانش‌آموزان و دانشجویان در شب‌های امتحان برای افزایش تمرکز و توجه و همچنین برای بیشتر بیدار ماندن در شب بدون تجویز پزشک متیل‌فنیدیت (ریتالین) را به طور غیرقانونی تهیه کرده و مصرف می‌کنند.
برخی نیز برای دستیابی به احساس سرخوشی این دارو را سرخود مصرف می‌کنند. اثربخشی این دارو برای تقویت‌کننده شناختی و بهبود وضعیت درسی در مطالعات مشاهده نشده است.
به علاوه مصرف متیل‌فنیدیت اغلب با عوارض جسمی و روحی از جمله اعتیاد به متیل‌فنیدیت و در مراحل بعدی سوءمصرف و اعتیاد به سایر مواد سوءمصرف را نشان داده‌اند.
عوارض مصرف متیل‌فنیدیت
در صورت مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک متخصص، یکی از عوارض مهم این دارو وابستگی و اعتیاد است. مصرف بدون تجویز پزشک در بسیاری از موارد با وابستگی و اختلال کارکرد همراه است و مشکلاتی را برای فرد مصرف‌کننده از قبیل کاهش تمرکز و توجه و افت تحصیلی به همراه دارد.
عوارض دیگر عبارت‌اند از:
- افزایش دمای بدن
- کاهش خواب
- کاهش اشتها و تغذیه
- خشم شدید
- پارانویا
- تشنج.
از مصرف متیل‌فنیدیت به همراه داروهای ضدافسردگی و داروهای سرماخوردگی بدون تجویز پزشک می‌بایست احتراز کرد زیرا خطر مسمومیت آن بالا می‌رود.
در صورت قطع ناگهانی متیل‌فنیدیت عوارض زیر ممکن است بروز کنند:
- افکار خودکشی
- اضطراب و تحریک‌پذیری
- فقدان انرژی و حس خستگی مفرط
- ولع مصرف
|
اثرات احتمالی مصرف متیل‌فنیدیت بر سلامتی |
|
|
کوتاه‌مدت |
افزایش بیداری و فعالیت جسمی، کاهش اشتها، افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون، افزایش دمای بدن، افزایش قندخون، تنگی عروق، بی‌نظمی ضربان قلب، گرفتگی و اسپاسم عضلانی، تحریک‌پذیری، پرخاشگری و خشونت، تشنج |
|
بلندمدت |
مشکلات قلبی، خشم، کاهش توجه و تمرکز، مشکلات خواب، روان‌پریشی و پارانویا (بدبینی)، وابستگی |
|
عوارض در صورت مصرف الکل |
علائم اختلال تنفسی و کاهش فعالیت مغز، خطر بالاتر مسمومیت با الکل، خطر بالاتر افزایش فشارخون و تحریک‌پذیری |
|
علائم ترک |
|
مطالعه‌ی مقالات مغز انسان را بشناسید، اثر مصرف مواد بر مغز، نیکوتین، شاهدانه و مت‌آمفتامین را هم به شما پیشنهاد می‌کنیم.
منبع
کتاب گام‌به‌گام تا سلامت روان، نوشته دکتر گلاره مستشاری و همکاران
