اولین مراحل تولد کودک ، رشد پیش از تولد میباشد. اسپرم و تخمک به هم میپیوندند تا فرد جدیدی را تشکیل دهند.
تخمک گویچهی ریزی به قطر 1 بر 175 اینچ است که با چشم غیرمسلح بهسختی قابلرؤیت است و به اندازهی نقطهای است که در پایان این جمله مشاهده میکنید؛ اما زیر میکروسکوپ بزرگ است، بزرگترین سلول در بدن انسان.
اندازهی تخمک، آن را برای اسپرم که اندازهاش 1 بر 500 است، هدفی عالی میکند.
رشد پیش از تولد در انسان از زمان لقاح آغاز میشود و انسان زندگی خود را با نفوذ 23 کروموزوم از اسپرم مرد که چیزی شبیه بچه قورباغه است به دیواره تخمک و در نتیجه رهاسازی 23 کروموزوم مادر در اثر شکسته شدن هسته درونی تخمک، آغاز میکند.
در واقع این حرکت اسپرم مرد به لولهی رحم و بارور کردن تخمک در راه رسیدن به رحم را لقاح میگویند.
لقاح
تقریباً هر 28 روز یکبار، در وسط چرخهی قاعدگی بانوان، تخمک از یکی از تخمدانهای او جدا میشود. تخمدانها دو اندام به شکل گردو هستند که در عمق شکم زن قرار دارند و به سمت یکی از دو لولهی رحم امتداد مییابند – ساختارهای طویل و باریکی که به رحم توخالی با لایهای نرم منتهی میشوند.
هنگامیکه تخمک حرکت میکند، نقطهای روی تخمدان که از آن آزادشده است و اکنون جسم زرد نامیده میشود، هورمونهایی ترشح میکند که جدارهی رحم را برای دریافت تخمک بارورشده آماده میسازد. اگر بارداری صورت نگیرد، این جسم زرد کوچک میشود و جدارهی رحم دو هفته بعد در اثر قاعدگی رها میشود.
مرد تعداد زیادی اسپرم در بیضهها تولید میکند – بهطور متوسط روزی 300 میلیون. بیضهها دو غده هستند که در کیسهی محتوی بیضه، درست پشت آلت مردی قرار دارند. در فرایند نهایی رسش، هر اسپرم دمی را تشکیل میدهد که به آن امکان میدهد تا در دستگاه تولیدمثل زن، فواصل دوری را به سمت بالا از طرق گردن رحم ولولهی رحم شنا کند، جایی که معمولاً بارورسازی صورت میگیرد. این سفر دشواری است و اسپرمهای زیادی در جریان آن میمیرند.
فقط 300 تا 500 اسپرم به تخمک، اگر تصادفاً وجود داشت باشد، میرسند. اسپرم به مدت 6 روز زنده مانده و منتظر تحمل میماند. تخمک فقط 1 روز بعد از آزاد شدن در لولهی رحم زنده میماند.
داستان رشد پیش از تولد از مراحل تولد کودک با لقاح شروع میشود. تغییرات گستردهای که در مدت 38 هفته حاملگی صورت میگیرد معمولاً به سه مرحله تقسیم میشود:
- دورهی تخمک بارور
- دورهی رویانی
- دورهی جنینی
در زیر بهاختصار به تشریح این دورهها از مراحل تولد کودک میپردازیم.
1.دورهی تخمک بارور از مراحل تولد کودک
دورهی تخمک بارور (زیگوت) تقریباً 2 هفته است. اولین تکثیر سلولی تخمک بارور طولانی است و تا حدود 30 ساعت بعد از لقاح به انجام نمیرسد.
بهتدریج، سلولهای تازهای با سرعت بیشتر اضافه میشوند. در روز چهارم، 60 تا 70 سلول وجود دارند که گوی توخالی و پر از مایعی به نام بلاستوسیت را تشکیل میدهند. سلولهایی که درون آن وجود دارند، دیسک رویانی نامیده میشوند. لانه گزینی بین 7 تا 9 روز بعد از باروری رخ میدهد که طی آن بلاستوسیت عمیقاً به جدارهی رحم میچسبد.
وقایع دو هفتهی اول بارداری ظریف و نامطمئن هستند، بهطوریکه 30 درصد تخمکهای بارور از این دوره جان سالم به درنمیبرند. در پایان هفتهی دوم، پرزهای مویی ریز یا رگهای خونی شروع به نمایان شدن میکنند.
هنگامیکه این پرزها به جدارهی رحم میچسبند، اندام خاصی به نام جفت شروع به رشد میکند. جفت با نزدیک کردن خونِ رویان و مادر به هم امکان رسیدن غذا و اکسیژن به ارگانیزم و دفع فضولات را فراهم میکند.
غشایی تشکیل میشود که به این مواد اجازهی مبادله میدهد، اما مانع از آن میشود که خون مادر و رویان مستقیماً ترکیب شوند.
جفت بهوسیلهی بند ناف به ارگانیزم در حال رشد متصل میشود. بند ناف ابتدا بهصورت ساقهی نازکی ظاهر میشود و سرانجام طول آن به 30 تا 90 سانتیمتر میرسد.
بند ناف یک سیاهرگ بزرگ دارد که خون مملو از مواد غذایی را تحویل میدهد و دو شریان دارد که مواد زائد را دفع میکنند. فشار جریان خون دربند ناف آن را محکم نگه میدارد، بنابراین وقتی رویان مانند فضانوردی که راه میرود، آزادانه در محفظهی پر از مایع خود شناور میشود، بهندرت در هم میپیچد.
در پایان دورهی تخمک بارور، ارگانیزم در حال رشد، غذا و سرپاِ پیدا کره است. این سرآغاز شگرف، قبل از اینکه اغلب مادرها بدانند باردارند، صورت میگیرد.
2.دورهی رویانی از مراحل تولد کودک
این دوره از لانه گزینی تا هفتهی هشتم بارداری در مراحل تولد کودک ادامه دارد. در طول این 6 هفته، اغلب تغییرات سریع پیش از تولد صورت میگیرد، طوری که شالودهی تمام ساختارهای بدن و اندامهای درونی پیریزی میشود.
نیمهی دوم ماه اول: در هفتهی اولین دوره، دیسک رویانی سه لایه از سلولها را تشکیل میدهد:
- لایهی بیرونی که دستگاه عصبی پوست خواهد شد
- لایهی میانی که عضلات، استخوانبندی، دستگاه گردش خون و اندامهای درونی دیگر از آن به وجود میآیند
- لایهی درونی که به دستگاه گوارش، ریهها، دستگاه ادراری و غدد تبدیل میشود.
در آغاز، دستگاه عصبی سریعتر از همه رشد میکند. در این بین، قلب نیز پمپاژ کردن خود را آغاز میکند و عضلات، ستون فقرات، ریهها و دستگاه گوارش پدیدار میشوند.
ماه دوم: چشمها، گوشها، بینی، چانه و گردن تشکیل میشوند. رویان در این سن به تماس پاسخ میدهد و میتواند حرکت نیز بکند اما چون طول آن کمتر از 5/2 سانتیمتر و وزن آن کمتر از 28 گرم است، هنوز آنقدر ریز است که مادر نمیتواند آن را حس کند.
3.دورهی جنینی از مراحل تولد کودک
این دوره از هفتهی نه تا پایان حاملگی است.
ماه سوم: در این ماه، اندامها، عضلات و دستگاه عصبی، سازمان یافتن و متصل شدن را آغاز میکنند. هنگامیکه مغز علامت دهد، جنین لگد میزند، دستان خود را خم میکند، مشت میکند، انگشتان پای خود را خم میکند، دهان خود را باز میکند و حتی شست خود را میمکد.
در هفتهی دوازدهم، اندامهای تناسلی بیرونی کاملاً شکلگرفتهاند و میتوان جنسیت جنین را تشخیص داد. در این مرحله است که میتوان صدای تپش قلب را توسط استتوسکوپ شنید.
دورهی سهماههی دوم: در اواسط این دوره، جنب=ین آنقدر بزرگشده است که مادر بتواند آن را حس کند. وزن مغز از هفتهی بیستم تا تولد به ده برابر افزایش مییابد و این به معنای تواناییهای رفتاری تازه است.
جنین بیستهفتهای را میتوان با صداها تحریک و ناراحت کرد و اگر دکتر با فتوسکوپی به داخل رحم نگاه کند، جنینها سعی میکنند با دستها، چشمان خود را در برابر این نور بپوشانند و این به این معناست که بینایی پدیدار شده است.
بااینحال، جنینی که در این زمان به دنیا بیاید نمیتواند زنده بماند. چرا که ریهها نارسیده هستند و مغز هنوز نمیتواند تنفس و دمای بدن را کنترل کند.
دورهی سهماههی سوم: جنینی که در این دوره، پیش از موقع متولد میشود (بین هفتهی 22 و 26)، شانس زنده ماندن دارد؛ اما اگر بچه بین ماه هفتم و هشتم متولد شود، معمولاً برای تنفس به اکسیژن کمکی نیاز دارد.
جنین همچنین شکلگیری شخصیت را آغاز میکند. فعالیت جنین با خلقوخوی کودک ارتباط دارد. فعالیت بیشتر جنین در هفتههای آخر بارداری، از بچههای فعالتر در ماه اول خبر میدهد – رابطهای که در مورد پسرها تا اوایل کودکی ادامه مییابد.
در حدود بیستوپنج هفتگی، جنینها با حرکت بدن به صداهای اطراف واکنش نشان میدهند. طولی نمیکشد که آنها لحن و ریتم صداهای مختلف را تشخیص میدهند. آنها به سخنگوی مرد در برابر زن و به ما در برابر غریبه، تغییرات منظم ضربان قلب نشان میدهند.
در طول سه ماه آخر، جنین تقریباً 5/2 کیو گرم وزن دارد و 5/17 سانتیمتر رشدِ کرده است. در هفتههای آخر، اغلب جنینها وضعیت وارونه میگیرند تا اندازهای به خاطر شکل رحم و بهاینعلت که سر از پاها سنگینتر است. رشد کند میشود و تولد در شرف وقوع است.
مطالعهی مقاله تاخیرهای رشدی در کودکان و کتاب راهنمای گامبهگام رابطه مادر و کودک را به شما پیشنهاد میکنیم.
