در استخوان‌بندی کودکان خود گاه مشکلات رایجی به‌خصوص در ناحیه‌ی پاهای آن‌ها می‌بینید که باعث نگرانی در شما می‌شود؛ که آیا این تغییر شکل موقتی است یا ممکن است دائم باشد؟ یا چه راهکارهای درمانی برای آن‌ها وجود دارد.
در ادامه با توضیح برخی از مشکلات و تغیر شکل‌ها سعی می‌کنیم برخی از سؤال‌های متعدد شمارا پاسخ دهیم.
تغییر شکل زانو و ساق پاها
این نوع تغییر شکل استخوان‌بندی کودکان ممکن است به دو حالت متفاوت دیده شود:
- انحراف ساق پا به‌طرف خارج (پاهای پرانتزی)
این نوع انحراف در پای نوزادان، شایع و طبیعی است و برای بهبود به زمان احتیاج دارد؛ اما والدین باید آگاه باشند اگر این تغییر شکل تا بعد از سن 18 ماهگی ادامه داشت، کودک باید ازنظر برخی بیماری‌ها مثل نرمی استخوان، ضربه‌ها و … بررسی گردد و در صورت لزوم درمان سریعاً انجام شود.
- انحراف ساق پا به‌طرف داخل (نزدیک بودن و تماس داشتن دوزانو با یکدیگر)
اگر این نوع انحراف در پای نوزاد دیده شد تا سن شش‌سالگی ممکن است خودبه‌خود بهبود یابد؛ اما اگر این وضعیت بهبود نیافت، کودک باید تحت نظر پزشک مربوطه قرار گیرد و درمان لازم را انجام دهد و حتی در صورت لزوم عمل جراحی انجام دهد.
تغییر شکل پا و انگشتان
تغییراتی که در دوران جنینی برای کودک به وجود می‌آید ممکن است به علت مشکلات عضلانی یا عصبی رخ دهد که می‌تواند هنگام رشد کودک در رحم اتفاق افتد. اینک مواردی از این تغییرات را معرفی می‌کنیم.
- کج شدن پنج‌انگشت پا به‌طرف داخل درنتیجه بد قرار گرفتن پا در رحم مادر:
انحراف انگشتان و جلوی پا به‌طرف داخل درحالی‌که وسط و عقب پا صاف و طبیعی است، در نوزادان شایع می‌باشد و علت آن‌هم بد قرار گرفتن پاهای جنین در داخل رحم کودک است که این تغییر در بیشتر موارد به‌مرورزمان بهبود می‌یابد. بااین‌حال، بهتر است پزشک ناحیه لگن کودک را معاینه کند.
- کج شدن انگشتان پای خلقتی در استخوان‌بندی کودکان:
اگر کودک شما این مشکل را در پای خود دارد بهتر است تا قبل از به راه افتادم کودک آن را درمان کنید. در غیر این صورت کودک هنگام راه رفتن انگشت و جلوی پای خود را به‌طرف داخل می‌گذارد و پای او به سمت داخل منحرف می‌شود؛ اما برای درمان آن باید گفت، این ناهنجاری تا قبل از سن 2 سال که کودک به راه می‌افتد، می‌تواند خودبه‌خود درمان شود؛ اما در شرایطی که بهبود خودبه‌خود اتفاق نیفتد توصیه پزشک استفاده از کفش‌های مناسب و تمرین‌های کششی است.
اگر بعد از 6 تا 8 هفته بهبود اتفاق نیفتد، پزشک از آتل استفاده می‌کند و پا را گچ می‌گیرد. در برخی موارد که انحراف شدید باشد، پزشک متخصص با عمل جراحی این تغییر شکل را اصلاح می‌نماید.
- انحراف انگشت بزرگ‌پا به‌طرف داخل:
این نوع تغییر شکل نیز به‌وفور ممکن است در کودکان دیده شود و خودبه‌خود نیز بهبود می‌یابد و احتیاج به درمانی ندارد.
پای چماقی یا چنبری
نوعی ناهنجاری در بین نوزادان در استخوان‌بندی کودکان است که در هر هزار کودک ممکن است برای یک نفر به وجود آید. علت‌های متفاوتی برای این نوع تغییر شکل وجود دارد:
- بد قرار گرفتن پای نوزاد در رحم مادر
- پای چماقی نوع خلقتی
- پای چماقی نوع عصبی عضلانی
در مورد اول همان‌طور که گفته‌شده، ممکن است به علت بد قرار گرفتن پای کودک در رحم مادر، پنجه پا گرد و خمیده و به شکل چماق درآید.
در مورد دوم، این نوع تغییر شکل اغلب در پدر و یا مادر و یا اقوام نزدیک کودک دیده می‌شود.
اما اگر بعد از معاینه‌ی پزشک، علت بیماری مورد سوم تشخیص داده شد، بهتر است کودک نزد متخصص برده شود و تحت درمان قرار گیرد.
زمان درمان این بیماری هر چه زودتر و سریع‌تر بعد از تولد وی باشد بهتر است. اگر خفیف باشد، با بستن و گچ گرفتن اصلاح می‌شود اما اگر شدید باشد با عمل جراحی توسط پزشک متخصص انجام می‌گیرد.
کف پای صاف
کف پای تمام نوزادان و شیرخواران به علت تجمع چربی، صاف است و قوس کف پا درنتیجه رشد عضلات و استخوان‌ها تا سن 10 سالگی به وجود می‌آید. مطالعات نشان داده است که 10 تا 15 درصد کودکان و نوجوانان بالای ده سال این مشکل را با خود همراه دارند.
در برخی موارد هم علت این مشکل فامیلی است و ممکن است در اقوام نزدیک کودک دیده شود.
راه رفتن بدون کفش یا راه رفتن با دمپایی کنار دریا و انجام ورزش مخصوصاً ژیمناستیک، به پیدایش قوس کف پا کمک می‌کند؛ اما اگر کف پای کودک شما صاف است و به‌مرورزمان بهبود نیافت، بهتر است به فکر درمان آن باشید چراکه با بزرگ‌تر شدن او ممکن است دردهایی در محدوده‌ی ساق پای او ایجاد شود.
انجام درمان‌های متعدد نشان داده است استفاده از کفی درون کفش یا استفاده از کفش مخصوص هیچ کمکی نخواهد کرد و ممکن است استفاده از کفی به‌مرورزمان در کودک مشکل روانی به وجود آورد.
برای درمان آن بهتر است با مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص میزان صافی پا، یا از حرکات کششی توصیه‌شده کمک بگیرید یا درنهایت اقدام به عمل جراحی نمایید.
انتخاب کفش برای کودکان
چند نکته وجود دارد که پدر و مادر هنگام خرید کفش برای کودک خود باید به آن‌ها توجه کنند. چراکه کودک احتیاج به کفشی نرم و انعطاف‌پذیر دارد تا آزادانه در آن حرکت کند.
- بهتر است کفش، کمی گشادتر از پای کودک باشد و نباید کوچک، تنگ یا جذب پای او باشد.
- کفش باید نرم باشد و کاملاً قابلیت انعطاف داشته باشد تا کودک بتواند آزادانه پای خود را حرکت دهد.
- کف کفش نباید صاف باشد، زیرا باعث زمین خوردن کودک می‌شود.
- پوشش کفش کودک، مخصوصاً در مناطق گرمسیر یا فصل گرما، باید از نوع سوراخ‌دار باشد تا هوا به‌راحتی بتواند از آن خارج شود.
به‌طور خلاصه، کفش مناسب کودک کفشی است که پای کودک را گرم نگه دارد، به‌راحتی بتواند پای خود را در آن حرکت دهد، به استخوان‌بندی کودکان صدمه وارد نکند و مهم‌تر از همه، گران‌قیمت نباشد.
مطالعه‌ی مقاله‌های تاخیرهای رشدی در کودکان و پرورش امید در کودکان و همچنین کتاب راهنمای گام‌به‌گام رابطه مادر و کودک را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
