نکاتی که والدین باید در مورد ترس بدانند درباره ترس کودکان است و نحوه برخورد والدین با آن. در ادامه به بررسی 12 ترس رایج کودکان پرداخته ایم. در صورتی که نیاز به راهنمای برای صحبت با کودک خود دارید پیشنهاد می کنیم مقاله صحبت با کودک خود زمانی که نیاز به کمک دارد را مطالعه کنید.
ترس از جدایی
این مسئله غالباً زمانی بروز میکند که کودک به کودکستان یا مدرسه میرود و مدت آن تقریباً 6 تا 8 هفته است. ترس از جدایی در کودکان بزرگتر نیز به خاطر ترس از تاریکی و دوری از خانه امری غیرعادی نیست، بخصوص زمانی که والدین شبها از منزل خارج میشوند یا کودکان شب را در محیطی جز خانه سپری میکنند.
● توصیه: بهموقع به دنبال کودک خود بروید. شبها او را منزل تنها نگذارید. قبل از 10 سالگی کودک نباید بیشتر از 1 تا 2 ساعت در بعدازظهر تنها بماند. گرفتن پرستار میتواند در رفع این مسئله کمک بسزایی کند.
ترس از شب
ترس از تاریکی، هیولا، دزد و خواب بد نیز در این مقوله میگنجد. این نوع ترس بیشتر در کودکان 3 تا 7 سال که قوه تخیل آنها بسیار قوی است، بروز مییابد. البته گاه ممکن است که علت آن تجربه واقعی باشد.
● توصیه: سعی کنید که کودک با آرامش و با خیالی آسوده به خواب برود. در را باز بگذارید و چراغخواب را روشن کنید تا کودک به خواب برود. پردههای اتاق را جمع کنید؛ بخصوص درصورتیکه سایهای ایجاد میکنند. برای کودک توضیح دهید که سروصداهایی که از بیرون میشنود، مربوط به چه چیزی هستند.
ترس از مدرسه
ترس از مدرسه همردیف ترس از جدایی است و غالباً در زمان دبستان یا ورود از یک مرحلهبهمرحله دیگر (بهطور مثال از دبستان به راهنمایی) روی میدهد و تقریباً پس از گذشت 2 تا 3 ماه از بین میرود.
● توصیه: روابط خود را با مدرسه، همکلاسیها و معلمهای فرزندتان بیشتر کنید. در انجمنها و گردهماییهای مدرسه شرکت کنید. از این طریق فرزند شما به مدرسه بیشتر اعتماد میکند و یاد میگیرد که بر ترس از جدایی غلبه کند.
ترس از حشرات
علت ترس یا تنفر بیشازاندازه، هنگام نگاه کردن به عنکبوت، کرم و …، وسواسی بودن کودک یا شنیدن داستانهای ترسناک درباره آنهاست. بروز این نوع ترس غالباً در آغاز نوجوانی است. این امر نشاندهنده بروز احساسات جنسی نیز هست.
● توصیه: فرزند خود را مسخره نکنید و نگذارید که دوستانش از این مسئله مطلع شوند تا با آن تفریح کنند. برای او فواید آن حشره را ذکر کنید و به او بگویید که زندگی باید با آنها ادامه پیدا کند.
ترس از حیوانات (خانگی)
درصورتیکه پیشزمینه بدی دراینباره وجود نداشته باشد، علت این ترس را باید در واکنشهای ناگهانی خود شخص به این حیوانات ریشهیابی کرد.
● توصیه: این موقعیت را برایش فراهم کنید که خشم و عصبانیت خود را خالی کند. به او بگویید که در مقابل حیوانات بیگانه چه رفتاری از خود نشان بدهد. با فرزند خود به باغوحش بروید و حیوانات را به او نشان دهید ولی او را مجبور نکنید که حیوان را نوازش کند.
ترس از استقلال و اشتباه
این ترس معمولاً در مقابل اعمالی است که انجام آنها نیاز به اراده قوی و احساس مسئولیت فردی دارد. این ترس در اولین روز مدرسه و همچنین در دوران بلوغ بهصورت ترس از رقابت و امتحان آشکار میشود و با اختلال تمرکز و بروز احساسات شدید خود را نشان میدهد. (بهطور مثال: من از ورزش متنفرم!)
● توصیه: خونسردی خود را حفظ کنید. انتظارات بیشازاندازه از او نداشته باشید. تا حد امکان از انتقاد و سرزنش کردن بپرهیزید، اما نگذارید که فرزند شما از زیر بار امتحان و رقابت شانه خالی کند. انجام اعمالی که باعث تمدد اعصاب میشوند، برای رفع ترس از امتحان بسیار مفیدند، مانند تمرینات یوگا یا هیپنوتیزم.
ترس از بیماری و مرگ
غالباً در سنین دبستان روی میدهد و معمولاً در کودکانی بروز مییابد که به بیماریهای مزمن مبتلا یا والدین آنها منفی گرا و بیمارند. آنها اغلب خیالاتی هستند و غم و اندوه بر روی آنها تأثیر میگذارد.
● توصیه: سعی کنید که خوشبین باشید. فرزندتان به دید مثبت شما نیاز دارد تا زندگی خود را بر پایه آن بنا نهد. اگر هیچگونه بیماری جسمی ندارید، رواندرمانی کمک شایان به شما میکند.
ترس از آب
این نوع ترس به دلیل بارداری یا زایمان سخت به وجود میآید، گاه نیز نشئتگرفته از برخورد ما با آب است (بهطور مثال: خودت را لوس نکن، آب اصلاً عمقی ندارد.)
● توصیه: این نوع ترس فقط در آب برطرف میشود ولی کودک را مجبور نکنید که داخل آب بیاید، بلکه اجازه دهید که خودش به سمت آب جذب و نزدیک آن شود.
ترس از خون و پزشک
معمولاً براثر حادثه یا بیماری روی میدهد و زمانی برطرف میشود که کودک دوباره سلامتی خود را بازبیابد.
● توصیه: به کودک خود تسلی بدهید و در کنار او باشید، اما مواظب باشید که در این کار زیادهروی نکنید. به او این فکر را القا کنید که اضطراب و نگرانی خود را تحت کنترل درآورده و آن را تحمل کند.
ترس از طلاق والدین
زمانی که والدین پیوسته در کشمکش هستند یا سکوت طولانی در خانواده حکمفرما میشود، این ترس در کودکان به وجود میآید.
● توصیه: هنگام جروبحث در را ببندید. اگر آشتی کردید این مطلب را به فرزندتان بگویید، زیرا آنها نمیتوانند به آن پی ببرند.
ترس از بلایای طبیعی
معمولاً براثر وقوع بلایای طبیعی به وجود میآید.
● توصیه: به فرزندتان بگویید که شما از او محافظت میکنید. از تنها گذاشتن او بپرهیزید. او را در آغوش بگیرید تا شرایط جوی دوباره به وضعیت عادی برگردد.
ترس از جنگ و زور
غالباً بروز این نوع ترس به خاطر تجربه واقعی آن نیست، بلکه از طریق تماشای تلویزیون که به گزارش بحرانها و حملات تروریستی میپردازد، به وجود میآید.
● توصیه: کودکان کمتر از 10 سال نباید به اخبار گوش دهند. نباید با بحث و گفتگو درزمینهٔ بحرانهای سیاسی ذهن کودک را مغشوش ساخت و درصورتیکه سوالاتی در این زمینه کرد، بهطور مختصر و کوتاه به آن پاسخ دهید.
ترس از آینده
معمولاً در آغاز نوجوانی بروز مییابد و نهتنها باعث افت تحصیلی نوجوان میشود، بلکه او را به مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی سوق میدهد.
● توصیه: سعی کنید که حس اعتماد به تواناییها را در نوجوان ایجاد کنید. کارهایی را به او محول کنید. او را وادار به تحرک کنید و از او بخواهید که در گروههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ویژه نوجوانان شرکت کنند.